ییلد فارمینگ (Yield farming) چیست؟

روش‌های کسب درآمد از دنیای ارز دیجیتال به قدری زیاد است که انواع سرمایه‌گذاران را به سمت خود جذب می‌کند. یکی از این روش‌ها ییلد فارمینگ (Yield farming) نام دارد که به معنای کشت سود است.

مفهوم کلی ییلد فارمینگ از بخش امور مالی غیرمتمرکز بوجود آمده است. انتظار کسب سود از سرمایه‌گذاری‌ها امری طبیعی به شمار می‌رود و به طور کلی ایده اصلی ییلد فارمینگ این است که افراد بتوانند، در ازای مشارکت در برنامه‌های دیفای، توکن بدست آورند.

برای شناخت فرایند ییلد فارمینگ و چگونگی عملکرد آن با ما همراه شوید تا شما را با این مفهوم بیش‌تر آشنا کنیم.

ییلد فارمینگ چیست؟

ییلد فارمینگ روشی است که کاربران ارزهای دیجیتال با ورود به استخرهای نقدینگی و سرمایه‌گذاری در آن کسب سود می‌کنند. کاربران می‌توانند به عنوان وام‌ دهنده و یا وام‌ گیرنده در این پلتفرم‌ها فعالیت کنند. پروتکل‌های Yield Farming، سرمایه‌گذاران را تشویق می‌کنند تا رمزارزهای خود را در استخرهای نقدینگی مبتنی بر قراردادهای هوشمند به اشتراک بگذارند و زمانی که کاربران در استخرهای نقدینگی سرمایه خود را به صورت وام ارائه می‌کنند، در ازای این عمل، به آنها پاداشی به شکل توکن پرداخت می‌شود. این روند بین عرضه کنندگان نقدینگی می‌تواند به طور مداوم ادامه یابد.

به بیان ساده‌تر باید گفت که ییلد فارمینگ، راهی برای کسب پاداش از بابت نگهداری ارزهای دیجیتال است. در واقع شما به جای ذخیره یا حتی مبادله دارایی‌های ارز دیجیتال خود می‌توانید از راهی تضمین شده سودی را کسب نمایید. از نکاتی که در رابطه با ییلد فارمینگ وجود دارد این است که فرایند آن از طریق توکن‌های ERC-20 بلاکچین اتریوم انجام می‌شود که بر همین اساس، پاداش‌های ارائه شده توسط آن نیز به طور معمول از توکن‌های ERC-20 هستند.

چگونگی پیدایش مفهوم ییلد فارمینگ

دیفای که به عنوان سیستم مالی غیرمتمرکز کار خود را به طور جدی از سال ۲۰۲۰ آغاز کرد که در راستای ییلد فارمینگ هم بوجود آمد. با عرضه‌ یک توکن نظردهی (Governance Token) که به طور مختصر COMP نام داشت؛ هدف از ایجاد آن، ارائه پاداش به کاربران پلتفرم Compound بود. البته، قبل از آنکه فرایند Compound به یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های دیفای تبدیل شود؛ با عرضه‌ این توکن، چندین پروژه کوچک دیگر نیز با کاربرانی محدود، مفهوم ییلد فارمینگ را معرفی کرده بودند. پس با این شرایط می‌توان گفت که ییلد فارمینگ مفهوم جدیدی نبود، و تنها برای اولین دفعات بود که توجه سرمایه‌گذاران به سمت آن جلب می‌شد. بدین شکل بود که ما شاهد پیدایش ییلد فارمینگ بودیم.

روش‌های مختلف Yield farming

برای کشت سود در این پلتفرم به طور کلی می‌توان به سه روش مختلف اشاره داشت که شامل موارد زیر هستند:

• بازارهای پول
• استخرهای نقدینگی
• طرح‌های تشویقی

بازارهای پول

همانطور که در قسمت‌های فوق اشاره شد، دارندگان ارز دیجیتال می‌توانند با وام دادن و یا همان قرض دادن ارزهای خود، کسب سود کنند. این فرایند را می‌توان در پلتفرم‌های مختلفی مانند کامپوند، میکر (Maker) و آوه (Aave) نیز انجام داد که همگی آنها واقع در سیستم دیفای هستند. این پلتفرم‌ها که به عنوان بازارهای مختلف پول شناخته می‌شوند، هر کدام نرخ بهره متفاوتی را به کاربران ارائه می‌کنند که بخشی از آن ثابت بوده و بخش دیگر این سود متغیر است. برخی از کاربران به علت احتمال سود بیش‌تر، نرخ بهره متغیر را ترجیح می‌دهند.

از رویکردهای جالب بازارهای پول دیفای این است که وثیقه وام گیرندگان باید بیش از مقدار وامی ‌باشد که دریافت می‌کنند؛ بدین معنا که وام گیرندگان باید وثیقه‌ای را بیش از مقدار وامی که قصد دریافت آن را دارند، در پلتفرم خود سپرده‌گذاری کرده تا اگر در بازپرداخت وام کوتاهی نمودند، وام‌ دهندگان در چنین شرایطی متضرر نشوند.

استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی اساساً محلی برای قراردادهای هوشمند هستند که به کاربران این امکان را می‌دهند تا در ازای تأمین نقدینگی در آنها، پاداشی را دریافت کنند. این پاداش می‌تواند از طریق کارمزدهای معاملات در یک پلتفرم دیفای و یا کارمزدهای وام گیرندگان در پلتفرم‌های وام دهی و وام گیری نیز تأمین گردد.

از دیدگاه مالی، استخرهای نقدینگی در مقایسه با بازارهای پول، بازدهی بهتری را به کاربران خود ارائه می‌کنند؛ هر چند که با این وجود، خطراتی را به همراه خواهند داشت.

طرح‌های تشویقی

سرمایه‌گذاران ییلد فارمینگ این امکان برایشان فراهم است تا با تأمین نقدینگی، مشمول طرح‌های تشویقی شده و در قبال آن سودی را دریافت کنند. مثلاً پلتفرم‌هایی مانند سینتتیکس (Synthetix) به ازای تأمین نقدینگی، توکن‌های SNX را به کاربران تأمین کننده خود هدیه می‌کنند. به طور کلی منظور از تأمین نقدینگی این است که شما کاربران مختلف را به سمت پلتفرمی که در آن فعالیت می‌کنید، هدایت نموده و البته که به میزان سرمایه‌گذاری آن کاربر، سودی را دریافت می‌نمایید.    

بررسی خطرات ورود به ییلد فارمینگ

شاید به ظاهر امکان استفاده از ییلد فارمینگ ساده به نظر رسد؛ اما نحوه استفاده از آن و کسب سود زیاد چندان راحت نیست. بیش‌ترین احتمال کسب سود در پلتفرم‌های ییلد فارمینگ مختص کاربران با سرمایه زیاد است. در این فرایند هر چه که با استراتژی‌های موجود کمتر آشنا باشید، احتمال ضرر و یا سود پایین برایتان بیش‌تر است.

یکی از اصلی‌ترین خطراتی که سرمایه‌گذاران Yield farming را تهدید می‌کند مرتبط با قراردادهای هوشمند است. ساختار دیفای موجب این شده است که بخش قابل توجهی از پروتکل‌های آن توسط تیم‌های کوچک و مختلف و با بودجه بسیار کم ساخته شود. این مسئله در پیدایش باگ‌ها و مشکلات مختلف بسیار مؤثر بوده و سبب از دست رفتن سرمایه کاربران می‌گردد.

از نکات جالب دیفای این است که مزیت‌های بزرگ آن در بزرگ‌ترین ریسک‌های آن نهفته است؛ برای نمونه، ایده سازگاری از یک نظر مزیت و از دیدگاهی دیگر از عیوب دیفای به شمار می‌رود. در این باب باید بدانید که پروژه‌های دیفای می‌توانند، به راحتی با یکدیگر ترکیب و ادغام شوند. شاید به نظر مزیت این فرایند بسیار سودمند و کاربردی و بدون مشکل به نظر آید. اما این ادغام یک ریسک و خطر است؛ چرا که در صورت عملکرد نامناسب یکی از بلاک‌ها، احتمال مختل شدن کل سیستم نیز وجود دارد که در نهایت خطر اصلی را برای دارایی کاربران به همراه خواهد داشت.  

نحوه محاسبه بازده Yield farming

به طور معمول بازده تخمینی ییلد فارمینگ به صورت سالانه محاسبه می‌شود. برخی از معیارهای متداول محاسبه سود عبارت‌اند از: APR (مخفف Annual Percentage Rate و به معنی نرخ درصد سالیانه) و APY (مخفف Annual Percentage Yield و به معنی درصد سود سالیانه). در مجموع‌، APR  یک مؤلفه ساده‌تر و ثابت‌تر محسوب می‌شود‌‌ که همواره به عنوان یک نرخ ثابت سالانه بیان می‌شود در حالی که APY سود حاصل را در این فرایند تلفیق یا ترکیب کرده و مفهوم سود مرکب را به همراه دارد.

برآورد سود دقیق پاداش‌های کوتاه مدت فرایندی بسیار دشوار است. دلیل آن هم این می‌باشد که Yield Farming بسیار رقابتی و پر‌سرعت بوده که این مسئله می‌تواند در میزان پاداش‌ها نوسانات شدیدی را به همراه داشته باشد. زمانی که یک روش کسب سود برای مدتی کارآمد و با ثبات باشد، این مسئله باعث هجوم کاربران بسیاری به سمت آن گردیده و بازدهی آن را بسیار کاهش می‌دهد. دیفای ممکن است برای محاسبه بازده، نیازمند به یافتن معیارهای اختصاصی خود باشد. با توجه به سرعت بالای دیفای، بازده تخمینی هفتگی و یا حتی روزانه نیز می‌تواند برای این امر بسیار کاربردی‌تر باشد.

مفهوم APY در ییلد فارمینگ چیست؟

همانطور که اشاره کردیم، درصد بازده سالانه یا Annual Percentage Yield عبارتی است که با عنوان APY شناخته می‌شود. APY در پلتفرم‌های دیفای این امکان را به کاربران می‌‌دهد تا میزان بازده تخمینی از محل سرمایه‌گذاری خود را نیز محاسبه کنند. به عبارت دیگر، APY ابتدا باید نرخ بهره‌ سالانه‌ سرمایه‌گذاری را محاسبه کند، سپس، جمع آوری بهره‌ مرکب از طریق تکرار محاسبه‌ بهره‌ سالانه‌ دریافتی برای هر دوره‌ سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد که، این مقدار به شکل درصدی از مقدار اولیه‌ سرمایه‌گذاری حاصل می‌شود. مثلاً در تخمین سرمایه‌گذاری در دو پلتفرم مختلف دو مقدار ۹ و ۱۰ درصد برایمان نمایش داده می‌شود که این تخمین به ما کمک می‌کند، تا احتمال بازده مثبت بیش‌تر را شناسایی نموده و در این راستا سرمایه‌گذاری خود را آغاز کنیم.  

انواع پروتکل‌ها و پلتفرم‌های ییلد فارمینگ

سیستم ییلد فارمینگ به گونه‌ای طراحی شده است که شما توکن‌های خود را در طی یک قرارداد هوشمند به کار گرفته و در عوض آن پاداشی را دریافت کنید. این فرایند در پلتفرم‌های مختلف می‌تواند کمی متفاوت باشد. پس در این راستا می‌بایست سرمایه‌گذاری خود را با دقت و بررسی کافی انجام دهید تا در نهایت بیش‌ترین سود ممکن را بدون متحمل شدن کمترین ضرری بدست آورید. این مسئله در انتخاب پلتفرم مدنظرتان خلاصه می‌شود که در ادامه چند مورد از بهترین و محبوب‌ترین آنها را به شما معرفی می‌کنیم.

کامپوند (Compound)

کامپوند به عنوان یکی از پروتکل‌های اصلی اکوسیستم ییلد فارمینگ، به کاربران خود این امکان را می‌دهد تا فرایند وام دهی و وام گیری را در بستر آن انجام دهند. هر کسی که دارای کیف‌ پول سازگار با اتریوم است، می‌تواند دارایی خود را به استخر نقدینگی کامپوند انتقال داده و پاداش مشمول آن را بلافاصله کسب کند. نرخ سود دهی این پلتفرم بر اساس نرخ عرضه و تقاضا به صورت الگوریتمی‌ تنظیم می‌شود.

میکر (Maker)

میکر یک پلتفرم اعتباری غیرمتمرکز بوده و از تولید دای (DAI) پشتیبانی می‌کند. DAI استیبل‌کوینی است که به صورت الگوریتمی ارزشی برابر با دلار آمریکا داشته و از این جهت کمی شبیه به خرید تتر است. کاربران می‌توانند توکن دای را به عنوان بدهی در برابر وثیقه‌ای که سپرده کرده‌اند، بدست آورند. این بدهی، با گذشت زمان شامل سودی به نام «کارمزد ثبات» (Stability Fee) خواهد شد که نرخ آن از طریق هولدرهای توکن میکر مشخص می‌شود.

در این پلتفرم کاربران قادرند بوسیله افتتاح صندوق میکر وثیقه‌های خود نظیر اتریوم، یو اس دی، بت و انواع مشابه را قفل کنند.

سینتتیکس (Synthetix)

سینتتیکس یک پروتکل دارایی مصنوع است که به کاربران این اجازه را می‌دهد تا توکن شبکه آن، (SNX) یا اتر را به عنوان وثیقه سپرده کنند. اما منظور از دارایی مصنوعی چیست؟ هر چیزی که ارزش مالی قابل اطمینانی داشته باشد، می‌تواند تبدیل به دارایی مصنوعی شود. اینکار شرایطی را ایجاد می‌کند که تقریباً هر دارایی مالی بتواند به پلتفرم سینتتیکس اضافه شود.

آوه (Aave)

پلتفرم آوه هم به عنوان یکی از موارد غیرمتمرکز وام دهی و وام گیری شناخته می‌شود که نرخ سود دهی آن بسته به شرایط بازار تعیین می‌گردد. کاربرانی در آن که اقدام به وام دهی کنند، در ازای وام دهی دارایی خود، آتوکن (aToken) دریافت می‌کنند. این توکن‌‌ها بلافاصله پس از واریز، شروع به سود دهی می‌کنند. 

یونی‌سواپ (Uniswap)

یونی‌سواپ یک صرافی غیرمتمرکز است که پروتکل آن امکان مبادله توکن‌ها را به صورت ناشناس فراهم می‌آورد. ارائه ‌دهندگان نقدینگی برای ایجاد بازار، مقدار معینی از دو توکن را در استخرهای نقدینگی این پروتکل واریز می‌نمایند که سپس تریدرها بتوانند به مبادله آنها بپردازند. البته ارائه ‌دهندگان نقدینگی نیز با توجه به میزان کارمزدهای استخر مربوطه، پاداشی را در قبال آن دریافت می‌کنند.

کرو فایننس (Curve Finance)

 با توجه به حضور پررنگ استیبل‌کوین‌ها در ییلد فارمینگ، استخرهای کرو بخش بسیار مهمی از این مسئله را پوشش داده‌اند. کرو فایننس یک پلتفرم صرافی غیرمتمرکز بوده که برای سواپ استیبل‌کوین‌ها کاربرد مناسبی دارد.

یرن فایننس (Yearn Finance)

هدف اصلی یرن فایننس بر این است که با استفاده از یک الگوریتم بهینه‌سازی، سودآورترین سیستم وام‌ دهی را پیدا کند. مبالغ سرمایه‌گذاری شده در آن برای به حداکثر رساندن سود به توکن‌های yToken تبدیل می‌شوند. کاربران می‌توانند برای انتخاب بهترین و سودآورترین استراتژی، از این پلتفرم استفاده نمایند.

بالانسر (Balancer)

بالانسر از دیگر پلتفرم‌های کاربردی ییلد فارمینگ به شمار می‌رود؛ اما تفاوتی میان آن و دیگر پلتفرم‌ها وجود دارد که مربوط به استفاده از توکن‌های متفاوت با درصدهای مختلف در استخرهای نقدینگی آن است که این امر به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا استخرهای انحصاری خود را ایجاد نمایند.

آشنایی با ییلد فارمینگ برای انجام عملیات وام دهی و دریافت وام بسیار ضروری است که در این مقاله با اصلی‌ترین مباحث آن آشنا شدید. بدون شک ییلد فارمینگ از بهترین پروتکل‌های موجود برای سرمایه‌گذاری کاربران است که نحوه سود دهی مناسبی را به کاربران خود ارائه می‌کند.