قراردادهای آتی (Futures Contracts)

قرارداد آتی چیست؟

قراردادهای آتی قراردادهای مالی مشتقه‌ای هستند که طرفین را ملزم به معامله دارایی در تاریخ و قیمت از پیش تعیین شده می‌کند. خریدار در تاریخ سررسید بایستی دارایی پایه را بدون توجه به قیمت فعلی بازار به قیمت تعیین شده بفروشد. دارایی پایه در این قراردادها می‌تواند کالای فیزیکی یا هر ابزار مالی دیگری باشد.

قراردادهای آتی به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا قیمت دارایی یا کالای اساسی را قفل کنند. این قراردادها دارای تاریخ سررسید هستند و قیمت آن‌ها از قبل مشخص است. قراردادهای آتی با تاریخ سررسیدشان مشخص می‌شوند. به عنوان مثال، قرارداد آتی طلای دسامبر در دسامبر سررسید می‌گردد.

قرارداد آتی یک عنوان کلی است که دارای انواع مختلفی است:

• معاملات آتی کالا مانند نفت خام، گاز طبیعی، ذرت و گندم
• شاخص سهام آتی
• معاملات آتی ارز مانند یورو و پوند انگلیس
• معاملات آتی فلزات گرانبهای طلا و نقره
• اوراق قرضه و سایر ابزارهای خزانه‌داری آمریکا

خریدار قراردادهای آتی موظف است در زمان سررسید (نه قبل از آن) کالای پایه را دریافت کند. همچنین خریدار قرارداد آتی می‌تواند موقعیت خود را در هر زمان قبل از سررسید بفروشد.

بازارهای آتی معمولاً از اهرم (leverage) بالا استفاده می‌کنند. اهرم به این معنی است که نیازی نیست معامله‌گر کل مبلغ ارزش قرارداد را هنگام ورود به معامله پرداخت کنند. جهت باز کردن یک موقعیت آتی، کارگزار وجه تضمین اولیه که کسری از ارزش کل قرارداد است را از خریدار دریافت می‌کند. قراردادهای آتی در سررسید ممکن است هم بصورت تحویل فیزیکی و هم تسویه نقدی باشند.

قرارداد آتی به معامله‌گر اجازه می‌دهد تا در مورد جهت حرکت قیمت کالا گمانه‌زنی کند. اگر معامله‌گر قرارداد آتی بخرد و قیمت کالا بالا برود و در سررسید بالاتر از قیمت اصلی قرارداد معامله شود، آنگاه خریدار سود خواهد کرد. قبل از سررسید، موقعیت خرید (لانگ پوزیشن) با معامله فروش به همان مقدار در قیمت فعلی خاتمه می یابد و عملاً موقعیت خرید بسته می‌شود.

تفاوت بین قیمت‌های دو قرارداد در حساب کارگزاری به صورت نقدی تسویه می‌شود و هیچ محصول فیزیکی تحویل نمی‌گردد. اگر قیمت کالا کمتر از قیمت خرید تعیین شده در قرارداد آتی باشد، خریدار ضرر می‌کند.

اگر پیش‌بینی‌ها مبنی بر کاهش قیمت دارایی پایه باشد، معامله‌گران می‌توانند موقعیت فروش یا شورت پوزیشن بگیرند. اگر قیمت دارایی اصلی زیر قیمت قرارداد باشد، سرمایه‌گذار متوجه سود می‌شود و اگر قیمت فعلی بالاتر از قیمت قرارداد باشد، زیان می‌بیند.

مثالی از قرارداد آتی:

فرض کنید یک معامله‌گر می‌خواهد نفت خام را با عقد قرارداد آتی در ماه می خریداری نماید. قرارداد آتی نفت خام دسامبر 50 دلار معامله می‌شود و معامله‌گر قرارداد را قفل می‌کند. از آنجا که هر قرارداد آتی نفت شامل  1000 بشکه است، سرمایه‌گذار در حال حاضر دارای موقعیتی به ارزش 50,000 دلار نفت خام است. در ماه دسامبر، تاریخ سررسید قرارداد نزدیک است. قیمت نفت خام تا 65 دلار افزایش یافته است و معامله‌گر قرارداد اصلی را برای خروج از موقعیت می‌فروشد. تفاوت خالص به صورت نقدی تسویه می‌شود و معامله‌گر 15000 دلار سود دریافت می‌کند. با این حال ، اگر قیمت نفت به 40 دلار کاهش می‌یافت، سرمایه گذار 10,000 دلار ضرر می‌کرد.

لازم به ذکر است که قراردادهای آتی یک نوع قرارداد مشتقه هستند زیرا ارزش آن‌ها بر اساس ارزش دارایی پایه است مانند نفت در معاملات آتی نفت خام. مانند بسیاری از قراردادهای مشتقه، قراردادهای آتی یک ابزار مالی اهرمی هستند که امکان سود یا زیان چند برابری را ارائه می‌دهند. به این ترتیب، قراردادهای آتی به طور کلی به عنوان یک ابزار تجاری پیشرفته در نظر گرفته می‌شوند و بیشتر توسط سرمایه‌گذاران و موسسات با تجربه معامله می‌شوند.