ارز دیجیتال زی کش (ZEC) چیست؟

 زی کش یک ارز رمزنگاری شده با بلاک‌چین غیرمتمرکز است که می خواهد ناشناس بودن کاربران و معاملات آنها را فراهم کند. زی کش به عنوان یک ارز دیجیتال، مشابه بیت‌کوین است. مانند بیت‌کوین، زی کش نیز دارای کد منبع باز است، اما تفاوت عمده آنها در سطح حریم خصوصی و قابلیت استفاده است.

زی کش در اکتبر 2016 توسط توسعه‌دهنده‌ای به نام زوکو ویلکاکس ایجاد شد. او می‌خواست بلاک‌چینی ایجاد کند که به مردم امکان ارسال و دریافت وجه را به صورت ناشناس بدهد، این دقیقاً همان کاری است که زی کش می‌تواند انجام دهد! ویلكاكس برای تحقق بخشیدن به رویای خود، فورکی از کد اصلی بیت‌کوین را اجرا كرد. ویلكاكس تغییرات كاملاً چشمگیری در کد بیت‌کوین ایجاد کرد تا مطمئن شود که نه تنها خصوصی‌تر، بلکه سریعتر از بیت‌کوین باشد؛ که بود!

بلاک‌چین زی کش ارز رمزنگاری شده خود را دارد که به آن زی کش یا "ZEC" نیز گفته می‌شود. در کل، حداکثر 21 میلیون سکه ZEC وجود دارد که به تعداد بیت‌کوین است.

میزان گردش زی کش در سال 2020 حدود 9،960،781 بود. با این حال، بلاک‌چین زی کش می‌تواند معاملات را بسیار سریعتر از بیت‌کوین پردازش کند و همچنین مقیاس پذیرتر است. مقیاس پذیری مهم است زیرا بدان معنی است که یک بلاک‌چین می‌تواند بسیاری از معاملات را به طور هم زمان پردازش کند؛ اما ویژگی اصلی زی کش این است که هویت فرستنده و گیرنده را پنهان می‌کند. در واقع، آنقدر خصوصی است که تنها اطلاعاتی که می‌توانید ببینید تاریخ و زمان معامله است!

 درست مثل بیت‌کوین، هیچ شخص یا مرجعی زی کش را کنترل نمی‌کند، این ارز غیر متمرکز است! در عوض، بلاک‌چین توسط ماینرهایی نگهداری می‌شود که در ازای وقت و توان الکتریکی خود، سکه‌های زی کش بدست می‌آورند.

هدف اصلی زی کش این است که افراد بتوانند سریع، ارزان و از همه مهمتر، بصورت خصوصی وجوه ارسال و دریافت کنند. سیستم زی کش قادر است هر 2.5 دقیقه یک بلوک جدید را تأیید کند. این بسیار سریعتر از بیت‌کوین است که به طور معمول 10 دقیقه طول می‌کشد تا یک بلوک تایید شود. وقتی صحبت از کارمزد می‌شود، پلتفرم زی کش بسیار ارزان تر از ارسال وجوه با بانک است. اگرچه کارمزدها بسته به میزان شلوغ بودن بلاک‌چین تغییر می‌کند، اما کارمزد آن بیش از چند سنت نمی‌شود.

یکی دیگر از مزایای زی کش نسبت به بیت‌کوین، نحوه کار ماینرهاست. اگرچه هر دو از یک مدل اجماعی به نام اثبات کار (POW) استفاده می‌کنند، اما پلتفرم زی کش بسیار منصفانه‌تر است. برای تأیید معاملات در بلاک‌چین، ماینرها از قدرت محاسباتی خود استفاده می‌کنند که به حل معما (یا معادله) کمک می‌کند. پس از حل، معامله در بلوک تأیید می‌شود. برای تشکر از ماینرها برای حل معما، به آنها سکه بومی ‌بلاک‌چین اعطا می‌شود که در این مورد زی کش است. استخراج بیت‌کوین واقعاً دشوار شده است زیرا مردم باید از سخت‌افزارهای گران قیمت موسوم به ASIC استفاده کنند.

زی کش با سخت‌افزار ASIC کار نمی‌کند، به این معنی که افراد می‌توانند از CPU یا GPU برای استخراج زی کش استفاده کنند. اینها بسیار ارزان تر از ASIC هستند، بنابراین هر کسی می‌تواند زی کش را استخراج کند.

معاملات چگونه کار می‌کنند؟

همانطور که احتمالاً می‌دانید، فناوری بلاک‌چین واقعاً پیچیده است. فناوری اصلی که زی کش را به چنین بلاک‌چینی تبدیل می‌کند، پروتکل "Zero-Knowledge Proof" آن است. این همان چیزی است که اجازه می‌دهد معاملات به صورت ناشناس ارسال شود. در اینجا مثالی از نحوه به نظر رسیدن تراکنش بیت‌کوین و زی کش آورده شده است:

تراکنش بیت‌کوین: کیف‌پول DEF456 در تاریخ 1 مارس 2018 ساعت 1 بعدازظهر 1.5 BTC را به کیف‌پول GHI789 ارسال کرد. به محض تأیید بلوک، اطلاعات معامله فوق برای بلاک‌چین عمومی ‌ارسال می‌شود که توسط هر کسی قابل مشاهده است. نه تنها این، بلکه پس از دانستن آدرس کیف‌پول، می‌توانید هر معامله‌ای را که در گذشته ارسال یا دریافت کرده است مشاهده کنید. می‌توانید موجودی کیف‌پول را نیز مشاهده کنید.

تراکنش زی کش: کیف‌پول XXXXXX در تاریخ 1 مارس 2018 ساعت 1 بعدازظهر X.X ZEC را به کیف‌پول XXXXXX ارسال کرد. همانطور که مشاهده می‌کنید، تنها اطلاعاتی که به بلاک‌چین عمومی ارسال می‌شود، تاریخ و زمان انجام معامله است. این همان چیزی است که زی کش را به یک بلاک‌چین واقعی خصوصی و غیرقابل ردیابی تبدیل می‌کند. Zero-Knowledge Proof برای اولین بار در دهه 1980 در دانشگاه فناوری ماساچوست ایجاد شد.

همانطور که از نامش پیداست، مفهوم Zero-Knowledge Proof این است که به سیستم اجازه می‌دهد تا معامله را بدون تبادل رمزهای عبور تأیید کند؛ بدین معنی که کلیدها نمی‌توانند به سرقت رفته یا هک شوند و هیچ کس نمی‌تواند اطلاعات خصوصی را که در بلاک‌چین به اشتراک گذاشته می‌شود، ببیند.

با این حال، یک مسئله بالقوه که ممکن است در طولانی مدت به زی کش آسیب برساند این است که می‌تواند برای فعالیت‌های جنایی مورد استفاده قرار گیرد. این به این دلیل است که به افراد اجازه می‌دهد تا وجهی را به صورت ناشناس ارسال و دریافت کنند، که برای مجرمان بسیار مناسب است. با این حال، زی کش یک راه حل ممکن دارد، که آنها آن را "View Key" می‌نامند. هر دارنده زی کش به کلید نمایش خود دسترسی دارد که به کاربران امکان می‌دهد داده‌های معامله را فاش کنند. این کلید مشاهده همچنین می‌تواند با سایر کاربران مانند تنظیم‌کنندگان یا مجری قانون به اشتراک گذاشته شود که به آنها امکان می‌دهد تاریخچه معاملات را بررسی کنند.

با این حال، به طور کلی، زی کش از زمان ایجاد در سال 2016 عملکرد بسیار خوبی داشته و خود را به عنوان 50 ارز رمزپایه برتر معرفی کرده است. در واقع، در اواخر سال 2017، با سرمایه بازار بیش از 2 میلیارد دلار، به بالاترین قیمت همیشگی رسید! از آن زمان مقداری کاهش یافته است، اما ارزش آن بیش از 1 میلیارد دلار است.