ری استیکینگ چیست؟ آشنایی با مفهوم استیکینگ مجدد در ارز دیجیتال

ری استیکینگ راهکاری برای افزایش بهره‌وری از ارزهای دیجیتالی است که قبلاً استیک کرده‌اید و در شبکه قفل شده‌اند. معمولاً وقتی توکن‌ های خود را استیک می‌کنید، آن‌ها در بلاکچین پاداش تولید می‌کنند اما عملاً بلااستفاده می‌مانند؛ اینجاست که مفهوم ری‌ استیکینگ (Restaking) اهمیت پیدا می‌کند. با استفاده از پروتکل‌های ری‌ استیکینگ، می‌توانید همان توکن‌ های قفل‌شده را به‌ طور هم‌ زمان برای تأمین امنیت چند پروتکل و سرویس مختلف به کار بگیرید، در نتیجه پاداش‌ های بیشتری کسب می‌کنید، در حالی که دارایی‌هایتان همچنان امن باقی می‌مانند.

اگر دنبال این هستید که از رمزارزهای خود بیشترین سود ممکن را بگیرید، این مقاله از کریپتونگار را تا انتها بخوانید. در اینجا خواهید فهمید که ری‌ استیکینگ چگونه کار می‌کند، چرا اهمیت دارد و چه نکاتی را باید در نظر داشته باشید.

ری استیکینگ چیست؟

ری‌ استیکینگ یعنی استفاده دوباره از ارزهایی که قبلاً روی یک بلاکچین مبتنی بر اثبات سهام (PoS) استیک کرده‌ اید و متعهد کردن آن‌ها به سرویس‌های دیگر از طریق یک پروتکل ری‌ استیکینگ. در این فرایند، توکن‌ های شما به قراردادهای هوشمند جدیدی متصل می‌شوند که اجازه می‌دهند همان دارایی‌ها به‌ طور هم‌ زمان از چند پروتکل یا اپلیکیشن غیرمتمرکز پشتیبانی کنند.

این کار با استیکینگ عادی فرق دارد که در آن دارایی‌های شما فقط امنیت یک شبکه را تأمین می‌کنند. حتی با لیکویید استیکینگ (Liquid Staking) هم متفاوت است که در آن یک توکن مثل stETH یا rETH دریافت می‌کنید که نماینده سپرده شماست. ری‌ استیکینگ گسترده‌تر است؛ توکن‌ های استیک‌شده شما را دوباره فعال می‌کند تا علاوه بر شبکه اصلی، امنیت سرویس‌های مالی دیگری را نیز فراهم کند.

ری‌ استیکینگ در سال‌های اخیر با سرعت زیادی رشد کرده است. پروتکل EigenLayer که محبوب‌ترین پلتفرم ری‌ استیکینگ است، در آگوست ۲۰۲۵ (مرداد ۱۴۰۴) بیش از ۲۰ میلیارد دلار ارزش قفل‌شده (TVL) دارد. این عدد نشان می‌دهد که این فناوری آینده‌دار است و به رشد خود ادامه خواهد داد.

بیشتر بخوانید: استیکینگ چیست؟ کسب درآمد ارز دیجیتال از روش استیک

تفاوت ری استیکینگ و استیکینگ

در هر دو روش رمز ارزهای شما در شبکه قفل می‌شود، اما هدف‌ها متفاوت است. در استیکینگ، توکن‌ ها فقط روی یک بلاکچین PoS کار می‌کنند. در ری‌ استیکینگ، همان دارایی‌ها می‌توانند به‌ طور هم‌ زمان روی چند پروتکل فعالیت کنند و پاداش‌ های بیشتری بدهند.

ری استیکینگ چگونه کار می‌کند؟

ری‌ استیکینگ توکن‌ های استیک‌شده شما را فراتر از شبکه اصلی می‌برد و به آن‌ها اجازه می‌دهد چند نقش دیگر هم داشته باشند و علاوه بر پاداش‌های اصلی، پاداش‌ های اضافه تولید کنند.

این فرایند با قراردادهای هوشمندی انجام می‌شود که سپرده‌ها را مدیریت می‌کنند، مسیر دارایی‌ها را ردیابی می‌کنند و در صورت تخلف قوانین اسلشینگ (جریمه) را اعمال می‌کنند.

دو روش برای ری‌ استیکینگ وجود دارد:

• ری‌ استیکینگ بومی: اگر خودتان اعتبارسنج اتریوم هستید، می‌توانید مستقیماً از طریق پروتکل‌هایی مثل EigenLayer این کار را انجام دهید.
• ری‌ استیکینگ با توکن‌ های نقد شونده: اگر نود ندارید، می‌توانید با توکن‌ هایی مثل stETH یا rETH این کار را انجام دهید و آن‌ها را به اپراتور نود بسپارید.

پس از ری‌ استیکینگ، دارایی‌های شما به سرویس‌هایی مثل اوراکل‌ ها، سرویس‌های داده برای رول‌ آپ‌ ها، سکوئنسرهای رول‌ آپ و سرویس‌های محاسبات آفچین اختصاص پیدا می‌کنند. شما به‌عنوان نماینده انتخاب می‌کنید به کدام اپراتور اعتماد کنید و در مقابل پاداش بیشتری دریافت می‌کنید.

بیشتر بخوانید: تفاوت ییلد فارمینگ و استیکینگ (7 مقایسه اساسی بین آنها)

اهمیت ری استیکینگ در چیست؟

اهمیت ری‌ استیکینگ در این است که دارایی‌ های استیک‌شده شما را کاربردی‌تر می‌کند. به‌ جای اینکه آن‌ها را در یک بلاکچین قفل کنید، می‌توانید نقششان را هم‌ زمان به چندین پروتکل گسترش دهید. این کار به معنای افزایش کارایی سرمایه، تقویت امنیت و بهبود نقدینگی است، بدون اینکه لازم باشد کوین‌ های خود را جابه‌جا کنید.

این افزایش سرمایه به واسطه استفاده مجدد از همان وثیقه در پروژه‌های مختلف به دست می‌آید. با تجمیع اتریوم (ETH) از لایه اصلی شبکه، این امکان برای پروتکل‌های جدید به وجود می‌آید تا بدون نیاز به جذب سرمایه ‌های هنگفت، امنیت خود را تأمین کنند.

امنیت به این دلیل افزایش می‌یابد که پروتکل‌ها می‌توانند از امنیت شبکه اتریوم بهره بگیرند، به‌ جای اینکه همه‌چیز را از صفر بسازند. این موضوع هزینه‌ها را کاهش داده و روند توسعه را تسریع می‌کند. همچنین پروژه‌ها نیازی ندارند برای جذب اعتبارسنج با یکدیگر رقابت کنند، بلکه به‌ طور جمعی به امنیت شبکه کمک می‌کنند و هم اتریوم و هم سرویس‌هایی که روی آن اجرا می‌شوند را تقویت می‌نمایند.

نقدینگی نیز افزایش می‌یابد؛ زیرا دارایی‌ های ری‌ استیک‌ شده به جای بلااستفاده ماندن، در پلتفرم‌های مختلف جریان پیدا می‌کنند. این گردش پول به ثبات بازار توکن‌ ها کمک کرده و سرمایه را برای کاربردهای جدید در اکوسیستم دیفای در دسترس نگه می‌دارد.

اکوسیستم EigenLayer محبوب‌ترین پلتفرم ری‌ استیکینگ در حال حاضر است. این پروتکل اتریوم (ETH) و توکن‌ های بزرگ لیکویید استیکینگ را می‌پذیرد و سپس آن‌ها را به پلتفرم‌هایی مانند EigenDA هدایت می‌کند.

جالب است بدانید که ارزش کل قفل‌شده (TVL) در پلتفرم EigenLayer بیش از ۲۰ میلیارد دلار است. این محبوبیت نشان می‌دهد که ری‌ استیکینگ چقدر سریع در اکوسیستم دیفای پذیرفته شده و به روشی برای افزایش کارایی سرمایه تبدیل شده است.

مزایای ری استیکینگ

با ری‌ استیکینگ، می‌توانید از دارایی‌ های استیک‌شده خود درآمد بیشتری کسب کنید و در عین حال از امنیت چندین شبکه به‌ طور هم‌ زمان حمایت کنید. انعطاف‌ پذیری یکی دیگر از مزایای کلیدی این روش است که به کاربران امکان می‌دهد توکن‌ های خود را هم در زنجیره اصلی و هم در پروتکل‌ های دیگر فعال نگه دارند، بدون اینکه مجبور باشند آن‌ها را آن‌ استیک کنند یا برای دنبال کردن فرصت‌های جدید بفروشند. علاوه بر این، مزایای دیگری نیز وجود دارد که در ادامه با جزئیات بررسی می‌کنیم.

افزایش پاداش ها برای استیکرها

واضح‌ترین مزیت استیکینگ مجدد، بازدهی بیشتر است. شما هم می‌توانید پاداش‌ های زنجیره اصلی را دریافت کنید و هم پاداش‌ های اضافی از سرویس‌هایی که از طریق ری‌ استیکینگ پشتیبانی می‌کنید.

به‌ عنوان مثال، اتریوم استیک‌شده از طریق لیدو (stETH) یا راکت پول (rETH) را می‌توان با استفاده از همین توکن‌ های لیکویید استیکینگ در اکوسیستم EigenLayer ری‌ استیک کرد. در این مرحله، این دارایی می‌تواند از یک شبکه اوراکل یا سرویس دسترسی به داده‌ ها پشتیبانی کند و پاداش‌ های جدیدی علاوه بر پاداش‌ های اتریوم ایجاد نماید. پروتکل‌ها اغلب توکن‌ های لیکویید ری‌ استیکینگ (LRT) صادر می‌کنند تا این سپرده‌ها را ردیابی کنند و شما می‌توانید آن‌ها را به سایر بخش‌های دیفای منتقل کنید تا بازدهی بیشتری کسب نمایید.

این لایه‌ بندی گاهی «ری‌ هیپوتکیشن» (Rehypothecation) نامیده می‌شود که در حالی که بازده بالقوه را افزایش می‌دهد، ریسک بیشتری نیز ایجاد می‌کند؛ موضوعی که در بخش بعدی به آن می‌پردازیم.

معایب ری استیکینگ

ری‌ استیکینگ به‌ هیچ‌ وجه به‌ معنی دریافت پول رایگان نیست. با پخش کردن رمزارز های استیک‌شده خود در پروتکل‌ های متعدد، در معرض ریسک‌ های جدید زیادی قرار می‌گیرید. در ادامه مهم‌ترین مواردی که باید مراقب آن‌ها باشید را بررسی می‌کنیم:

اسلشینگ (Slashing)

بزرگ‌ترین ریسک در ری‌ استیکینگ، اسلشینگ است؛ یعنی از دست دادن بخشی از توکن‌ های استیک‌شده در صورت نقض قوانین. در استیکینگ معمولی، اعتبارسنج‌ها ممکن است به‌ دلیل آفلاین شدن یا دوبار امضا کردن (double-signing) جریمه شوند. در ری‌ استیکینگ، خطر بیشتر است؛ زیرا سرمایه شما تحت شرایط اسلشینگ بیشتری قرار می‌گیرد.

اگر یک اپراتور نود در چند سرویس مختلف رفتار مخربی داشته باشد، ممکن است اسلشینگ هم‌ زمان (correlated slashing) رخ دهد و بخش بزرگی از سرمایه شما به‌ طور یکجا از بین برود. به همین دلیل، انتخاب اپراتورهای معتبر توسط نمایندگان (delegators) اهمیت بسیار زیادی دارد.

ریسک های بازدهی (Yield Risks) 

بازدهی ری‌ استیکینگ تضمین‌ شده نیست. در حالی که همچنان پاداش‌ های استیکینگ اصلی را دریافت می‌کنید، درآمد اضافی به عملکرد هر سرویس اعتبارسنجی فعال (AVS) بستگی دارد. اگر یک سرویس عملکرد ضعیفی داشته باشد، یا قراردادهای هوشمندش با مشکل مواجه شوند، پرداخت‌ های اضافی ممکن است کاهش یافته یا حتی متوقف شوند. در برخی موارد، پروژه‌ها از ری‌ هیپوتکیشن استفاده می‌کنند (یعنی همان توکن‌ ها را دوباره ری‌ استیک می‌کنند) که این کار هم بازده و هم ریسک را تقویت می‌کند. نوسانات بازار و نقدینگی پایین نیز می‌توانند بر ارزش توکن‌ های ری‌ استیکینگ نقد شونده (LRT) تأثیر منفی بگذارند و ارزش نهایی آن‌ها را تغییر دهند.

تأثیر بر بلاکچین لایه ۱

ری‌ استیکینگ بر خود بلاکچین لایه ۱ نیز اثر می‌گذارد. در شبکه اتریوم، منتقدانی از جمله ویتالیک بوترین هشدار داده‌اند که تحمیل مسئولیت‌ های بیش از حد بر اعتبارسنج‌ ها می‌تواند لایه اجماع شبکه را تحت فشار قرار دهد. در اواخر سال ۲۰۲۳ (اواخر سال ۱۴۰۲)، توسعه‌ دهندگان اتریوم حتی پیشنهاد EIP-7514 را معرفی کردند تا رشد تعداد اعتبارسنج‌ ها را کندتر کنند که بخشی از دلیل آن نگرانی درباره تأثیر ری‌ استیکینگ بر زنجیره اصلی بود. اگر اعتبارسنج‌ها بیش از حد حول ارائه‌دهندگان بزرگ مانند Lido یا Rocket Pool متمرکز شوند، خطر تمرکز گرایی افزایش یافته و این موضوع می‌تواند مشکلات حاکمیتی ایجاد کرده و مقاومت شبکه را کاهش دهد.

پلتفرم‌های مهم ری استیکینگ

در ادامه با بهترین پلتفرم‌ های استیکینگ مجدد آشنا شویم:

• EigenLayer: محبوب‌ترین پروتکل ری‌ استیکینگ روی اتریوم
• Ether.fi: صدور توکن eETH برای استفاده در DeFi
• Renzo: صدور ezETH با بیش از ۱.۵ میلیارد دلار TVR
• Puffer Finance: صدور pufETH و ارائه محافظت اضافه از اسلشینگ
• Kelp DAO: عرضه توکن چند زنجیره‌ ای rsETH
• Mellow LRT: ولت‌ های ساختار یافته برای سطوح ریسک مختلف
• Swell و Eigenpie: ارائه توکن‌ هایی مثل rswETH برای دیفای

جمع بندی

ری‌ استیکینگ می‌تواند رمزارزهای شما را به ابزاری برای دریافت سود های بیشتر تبدیل کند، آن هم بدون زحمت خاصی. اما این کار با ریسک همراه است؛ هرچه دارایی شما در پروتکل‌ های بیشتری قفل شود، خطرات بیشتری مثل اسلشینگ و مشکلات قرارداد هوشمند هم اضافه می‌شود. بهترین راه این است که با مبلغ کم شروع کنید، از پلتفرم‌ های معتبری مثل EigenLayer استفاده کنید و هیچ‌وقت بیشتر از مقدار قابل‌ تحمل ریسک نکنید.

سوالات متداول

آیا ری‌ استیکینگ فقط برای اتریوم انجام می‌شود؟

خیر، اگرچه این مفهوم عمدتاً با اتریوم و پروتکل‌هایی مانند EigenLayer مطرح شده است، اما از لحاظ فنی می‌توان آن را روی سایر بلاکچین‌ های مبتنی بر اثبات سهام (PoS) نیز پیاده‌سازی کرد. در حال حاضر، تمرکز و حجم اصلی ری‌ استیکینگ در اکوسیستم اتریوم قرار دارد.

سرویس‌های اعتبارسنجی فعال (AVS) دقیقاً چه مزیتی از ری‌ استیکینگ می‌برند؟

AVS‌ ها (سرویس‌های غیر متمرکز لایه ۲ و آفچین) برای تأمین امنیت خود نیازی به راه‌اندازی و جذب اعتبارسنج‌ های جدید ندارند. آن‌ها با استفاده از ری‌ استیکینگ ETH، مستقیماً از امنیت و قدرت سرمایه شبکه اتریوم بهره می‌برند که این کار، هزینه‌ ها و زمان راه‌ اندازی آن‌ها را به‌شدت کاهش می‌دهد.

تفاوت اصلی توکن‌های LRT (لیکویید ری‌ استیکینگ) و LST (لیکویید استیکینگ) چیست؟

LST‌ ها (stETH و rETH) نماینده اتریوم قفل‌شده شما هستند و فقط سود استیکینگ اصلی را منتقل می‌کنند. اما LRT‌ ها (eETH و ezETH) در ازای ری‌ استیک کردن دارایی صادر می‌شوند و علاوه بر سود استیکینگ، پاداش‌ های اضافی ری‌ استیکینگ را نیز برای شما به همراه دارند.