آنچه در این مطلب می‌خوانید:
روند اصلی بازار ارز دیجیتال نشان می‌دهد که این حوزه دیگر تنها یک فضای سرمایه گذاری پرریسک یا زمینه‌ای برای فناوری‌های جدید نیست؛ بلکه به بخشی جدایی‌ناپذیر از ساختار مالی، سیاسی و اجتماعی جهان تبدیل شده است. پس از دوره پرچالش سالهای ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴، بازار در سال ۲۰۲۵ وارد مرحله‌ای جدید شده که در آن موجی از نوآوری‌ها، قوانین جدید و پذیرش گسترده‌تر جهانی، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. از تحولات ناشی از انتخابات آمریکا گرفته تا رشد چشمگیر پروژه‌های دیفای و ادغام هوش مصنوعی، همگی گواهی بر بلوغ روزافزون این اکوسیستم هستند.
در این مقاله از کریپتونگار، به بررسی ۷ روند کلیدی می‌پردازیم که بازار کریپتو را در سال ۲۰۲۵ شکل می‌دهند. شناخت این روندها برای هر کاربر یا علاقه‌مند به فضای وب ۳ نه تنها مفید، بلکه ضروری است.
۱. شفافیت قانونی در مرکز توجه قرار می‌گیرد
پس از سال‌ها چهارچوب‌های قانونی نامشخص و غیر شفاف، وجود قوانین مشخص و قوی در سال ۲۰۲۵ برای افزایش اعتماد سرمایه گذاران و جذب دارندگان رمزارزها ضروری شده است. رویدادهایی مانند انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ باعث شد بسیاری به این باور برسند که این عدم قطعیت‌های مقرراتی ممکن است به زودی از بین برود. دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب که در کمپین انتخاباتی خود از ارزهای دیجیتال حمایت کرد، قول داده ایالات متحده را به «پایتخت رمزارز جهان» تبدیل کند و حتی توکن شخصی خود با نام ترامپ (TRUMP) را راه اندازی کرده است.
بسیاری بر این باورند که این امر نشانه‌ای از تغییر به سمت یک محیط قانونی مطلوب‌تر است که راه را برای نوآوری و رشد در بازار کریپتوی آمریکا هموار می‌کند. نظرسنجی‌های رسمی نیز این موضوع را تایید می‌کنند، چنانکه ۹۲٪ از دارندگان رمزارز اکنون امیدوارند رمزارزها و بلاکچین بتوانند به مدرن سازی اقتصاد آمریکا کمک کنند.
نتایج این تحولات قانونی در نهایت می‌توانند قوانین و سیاست‌های بازار کریپتو را برای سالهای آینده تعیین کنند. این تصمیم‌ها فقط بر شهروندان ایالات متحده تأثیر نمی‌گذارد، بلکه دارندگان رمزارز در سراسر جهان را نیز درگیر می‌کند. برای مثال، بیت کوین (BTC) پس از انتخابات به رکوردهای تاریخی دست یافت و برای اولین بار در تاریخ، در ۴ دسامبر ۲۰۲۴ (۱۴ آذر ۱۴۰۳)، از سطح قیمت ۱۰۰٬۰۰۰ دلار عبور کرد.
این موضوع همچنین از آنجا آشکار است که ارزش کل بازار رمزارزها در ۱۴ نوامبر (۲۴ آبان ۱۴۰۳) برای اولین بار از ۳ تریلیون دلار عبور کرد و این تنها یک هفته پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود.
۲. دیفای جایگاه خود را در کنار مؤسسات مالی سنتی تثبیت می‌کند
بسیاری از مؤسسات مالی سنتی (TradFi) در حال بررسی دیفای (DeFi) به دلیل کارایی، شفافیت و دسترسی به اکوسیستم مالی جهانی بدون واسطه هستند.
وقتی مؤسسات بزرگ مالی سنتی در رمزارز یا بلاکچین سرمایه گذاری می‌کنند، پیام مهمی به بازار ارسال می‌شود. مشارکت‌ها و ابتکارات آینده نگر از این دست برای نشان دادن اینکه دیفای چگونه می‌تواند مکمل TradFi باشد و جایگاه خود را در فضای مالی قانونی پیدا کند حیاتی هستند. ارائه‌دهندگان خدمات مالی کلیدی مانند ویزا و پی پال که پرداخت‌های رمزارزی را فعال کرده‌اند، نیز اعتقاد خود به رمزارز و مشروعیت آن به عنوان یک دارایی مالی را نشان می‌دهند.
بیشتر بخوانید: مفهوم جدید DeFAI در کریپتو چیست؟
جی‌پی‌مورگان نیز از فناوری بلاکچین از طریق پروژه‌هایی مانند Onyx بهره گرفته است که از پروتکل‌های دیفای برای تسهیل تراکنش دارایی‌های توکنیزه شده استفاده می‌کند. به طور مشابه، گلدمن ساکس اعلام کرده که قصد دارد پلتفرم فناوری GS DAP (که برای بازارهای سرمایه دیجیتال استفاده می‌شود) را از واحد دارایی‌های دیجیتال خود جدا کرده و آن را به یک شرکت مستقل و تحت مالکیت صنعتی تبدیل کند.
این اقدامات (که به تأیید قانون گذاران وابسته است) با هدف ایجاد یک سیستم همکاری بیشتر و مقیاس‌پذیرتر برای بازارهای مالی با استفاده از فناوری دفترکل توزیع شده انجام می‌شود. این اقدامات نشان‌دهنده باور فزاینده‌ای است مبنی بر اینکه فناوری‌های مبتنی بر بلاکچین نقش بزرگی در تحول بازارهای مالی ایفا خواهند کرد.
چنین مشارکت‌هایی می‌توانند نتایج مثبتی برای صنعت بلاکچین ایجاد کنند. با پذیرش فناوری‌های دیفای توسط بازیگران بزرگ مالی، ممکن است اعتماد بیشتری در میان سرمایه گذاران ایجاد شده و روند پذیرش و نوآوری بیشتر تسریع شود. این روند به نوبه خود جذابیت دیفای را برای کاربران نهادی و فردی افزایش داده و به صورت یک چرخه رشد پایدار عمل خواهد کرد.
۳. استیبل کوین ها موج جدید سرمایه گذاران را تحریک می‌کنند
استیبل کوین ها بازار رمزارز را دگرگون کرده‌اند و ورود افراد به این حوزه را آسان‌تر از همیشه کرده‌اند.
شرکت ویزا گزارش داده است که سالانه از استیبل کوین ها در یک میلیارد تراکنش استفاده می‌شود که ارزشی بیش از ۸ تریلیون دلار دارد. این روند نشانه‌ای از کند شدن ندارد و استیبل کوین ها به دارایی‌های کلیدی برای رصد در سال ۲۰۲۵ تبدیل شده‌اند.
استیبل کوین هایی مانند تتر (USDT) یا یو‌اس‌دی کوین (USDC) ارزشی دارند که مستقیماً به دارایی‌های دیگر مانند دلار آمریکا یا طلا متصل است. بر خلاف سایر رمزارزها که ارزش آنها با عوامل مختلف بازار تعیین می‌شود، ارزش استیبل کوین ها مستقیماً به ارزش یک دارایی دیگر مانند ارز رسمی دولتی وابسته است. این ثبات، دلیل اصلی محبوبیت آنها در میان کاربران رمزارزی با اندازه‌های مختلف است.
بیشتر بخوانید: تتر چیست؟ معرفی مهمترین استیبل کوین جهان!
اخیراً سنگاپور شروع به آزمایش تراکنش‌های استیبل کوین در تجارت فرامرزی کرده است. در همین حال، مردم آمریکای لاتین از استیبل کوین ها برای ذخیره و انتقال ارزش بدون نیاز به بانک استفاده می‌کنند.
استیبل کوین ها نه تنها به خاطر ثبات قیمت، بلکه به دلیل قابلیت اطمینان در تراکنش‌ها، بخش مهمی از اقتصاد رمزارز هستند.
۴. توکنیزاسیون و راه حل های رمزارزی در صنایع مختلف
توکنیزاسیون (Tokenization)، دارایی‌های دنیای واقعی مانند آثار هنری، اوراق قرضه یا مالکیت فکری را به توکن‌های دیجیتال نقد شونده در بلاکچین تبدیل می‌کند. این قابلیت به سرعت در صنایع مختلفی مانند املاک، هنر و امور مالی در حال گسترش است.
به لطف توکنیزاسیون، افراد می‌توانند سهمی از مالکیت یک ملک را خریداری کنند، در حالی که هنرمندان می‌توانند آثار خود را به صورت NFT توکنیزه کرده و جریان‌های درآمدی جدیدی ایجاد کنند.
شکستن این دارایی‌های باارزش به واحدهای کوچک‌تر و قابل معامله، راه را برای کسانی باز می‌کند که پیش از این به چنین دارایی‌هایی دسترسی نداشتند. این قابلیت مالکیت جزئی، باعث شده توکنیزاسیون به یکی از روندهای مهم رمزارز در سال ۲۰۲۵ تبدیل شود.
حتی برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های خدمات مالی جهان، مانند بلک‌راک در حال آزمایش پروژه‌های توکنیزاسیون خود هستند. در سال ۲۰۲۴، بلک‌راک با شرکت Securitize (یک پلتفرم صدور اوراق بهادار دیجیتال) همکاری کرد تا اولین صندوق توکنیزه خود را در شبکه اتریوم راه اندازی کند.
این همکاری ادامه دارد و سکیوریتیز موفق به جذب سرمایه ۴۷ میلیون دلاری از سازمان‌هایی مانند Black rock ،ParaFi Capital ،Hamilton Lane و Tradeweb Markets شده است.
با گسترش پیاده سازی و سرمایه گذاری نهادهای بزرگ در توکنیزاسیون، این فناوری می‌تواند شیوه تعامل و سرمایه گذاری ما در دارایی‌های سنتی را متحول کند.
۵. میم کوین ها بحث های اجتماعی را تحت سلطه قرار می‌دهند
میم کوین هایی مانند شیبا (SHIB)، پپه کوین (PEPE) و پاپ کت (POP) صرفاً دارایی‌های بی مصرف یا طنزآمیز در شبکه‌های اجتماعی نیستند. این توکن‌ها به لطف جامعه‌های پرشور و حضور فعال در رسانه‌های اجتماعی به محبوبیت رسیده‌اند. رشد میم کوین ها به شدت به محبوبیت در پلتفرم‌هایی مانند ایکس (توییتر سابق)، ردیت و تیک تاک بستگی دارد.
دوج کوین (DOGE) به طور خاص، رشدهای عظیمی را تجربه کرده و ارزش آن در سال ۲۰۲۴ بیش از ۳۰۰٪ افزایش یافته است. بسیاری این رشد را به حمایت‌های افراد مشهور، به ویژه ایلان ماسک نسبت می‌دهند که اخیراً حمایت خود از دوج کوین را اعلام کرده است.
فارغ از ارزش سرگرم کننده، میم کوین ها به خاطر نوسانات شدید و ریسک‌های سفته‌بازانه مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. با این وجود، محبوبیت فزاینده آنها ممکن است نشان‌دهنده میل رو به رشد جامعه رمزارز به توکن‌های درگیر کننده اما با نوسان بالا باشد.
در حالی که بسیاری این دارایی‌ها را صرفاً سفته‌بازانه می‌دانند، نمی‌توان تأثیر آنها بر بحث‌های اجتماعی و فضای مالی آنلاین را نادیده گرفت.
۶. رشد روزافزون ادغام هوش مصنوعی و ارز دیجیتال
هوش مصنوعی (AI) با سرعتی چشمگیر در حال ایجاد تحول در چشم‌انداز بازار کریپتو است. بلاکچین و هوش مصنوعی به عنوان دو مورد از تأثیرگذارترین فناوری‌های عصر ما شناخته می‌شوند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که این دو فناوری در سال ۲۰۲۵ نیز همچنان در محور گفت‌وگوهای اهالی فناوری و همچنین در قلب تحولات بازار رمزارز باقی خواهند ماند.
یکی از نمونه‌های قابل توجه در این زمینه، پروژه رندر (Render) است، یک پلتفرم ویرایش ویدئوی غیرمتمرکز مبتنی بر هوش مصنوعی که با استفاده از فناوری بلاکچین، امکان رندرگیری تصاویر و جلوه‌های سه‌بعدی را به صورت جمعی فراهم می‌کند. این پلتفرم، کاربران نیازمند به خدمات رندر را به مالکان کارت‌های گرافیکی که توان پردازشی بلااستفاده دارند متصل می‌سازد و در نهایت، یک شبکه غیرمتمرکز برای رندرینگ ایجاد می‌کند. این مدل منحصر به فرد، نشان‌دهنده‌ی پیوند رو به رشد میان هوش مصنوعی، رمزارز و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است.
علاوه بر نوآوری‌های مستقل، پیشنهاد اخیر برای ادغام سه پروژه SingularityNET ،Fetch.ai و Ocean Protocol نیز نمونه‌ی برجسته‌ای از پیشرفت در حوزه‌ی ادغام هوش مصنوعی و رمزارز به شمار می‌رود که در ادامه هر یک را توضیح می‌دهیم:
- سینگولاریتی نت (SingularityNET): یک پلتفرم غیرمتمرکز است که به هر کسی اجازه می‌دهد خدمات هوش مصنوعی را ایجاد، به اشتراک گذاشته و درآمدزایی کند.
- فچ ای آی (Fetch.ai): یک پلتفرم غیرمتمرکز است که با استفاده از عامل‌های خودمختار و یادگیری ماشینی، صنایعی مانند زنجیره تأمین و امور مالی را بهینه‌سازی می‌کند.
- اوشن پروتکل (Ocean Protocol): یک شبکه تبادل داده غیرمتمرکز است که امکان اشتراک‌گذاری امن‌تر و مدیریت بهتر داده‌ها را برای نهادهایی همچون بیمارستان ها فراهم می‌سازد.
با ادغام این سه پروژه در قالب اتحاد جدیدی تحت عنوان «ائتلاف ابرهوش مصنوعی» (Artificial Superintelligence Alliance)، هدف آنها ایجاد تحولی گسترده در حوزه توسعه و مالکیت هوش مصنوعی، داده‌ها و مدل‌های یادگیری ماشینی است. بسیاری معتقدند این اتحاد در بلند مدت می‌تواند نوآوری‌های بیشتری را رقم بزند و دسترسی برابرتر به فناوری‌های هوش مصنوعی را ممکن کند.
۷. ویژگی های امنیتی و حریم خصوصی پیشرفته تر
با بالغ شدن بازار رمزارز، امنیت و حریم خصوصی بیش از هر زمان دیگری در مرکز توجه قرار گرفته و نقش کلیدی در مسیر رشد این صنعت ایفا می‌کنند.
طبق یک نظرسنجی در سال ۲۰۲۴، ۴۸٪ از دارندگان آمریکایی رمزارز، خواهان آن بودند که رئیس جمهور بعدی آمریکا، ارتقاء امنیت و مقابله با کلاهبرداری را در اولویت سیاست گذاری‌های خود قرار دهد. همچنین، ۴۳٪ از پاسخ‌دهندگان، تقویت حقوق مصرف کننده را مهمترین اولویت دانسته‌اند.
این یافته‌ها بازتابی از تمرکز گسترده‌تر صنعت بلاکچین بر محافظت از کاربران در برابر تهدیدات در حال تحول است. ابزارهایی مانند کیف پول های چند امضایی، گواهی‌های بدون افشا (ZKPs) و سیستم‌های پیشرفته تشخیص تقلب مبتنی بر هوش مصنوعی، اکنون در حال تعریف استانداردهای جدیدی برای امنیت در دنیای رمزارز هستند.
در آینده، چنین پیشرفت‌هایی می‌توانند زمینه ساز پذیرش بیشتر رمزارز در میان عموم شوند، زیرا هرچه تدابیر امنیتی قوی‌تر و قابل دسترس‌تر شوند، کاربران مرددی که نگران کلاهبرداری یا نقض داده‌ها بودند، اعتماد بیشتری برای ورود به این فضا پیدا می‌کنند.
رمزارزهای متمرکز بر حریم خصوصی، مانند مونرو (XMR) نیز ممکن است در سال ۲۰۲۵ اهمیت بیشتری پیدا کنند. این دسته از ارزهای دیجیتال، ویژگی‌هایی دارند که به حفظ ناشناس‌ماندن هویت کاربر کمک می‌کنند. با رشد نگرانی‌ها پیرامون امنیت و حریم خصوصی، بسیاری بر این باورند که تقاضا برای این نوع دارایی‌ها نیز افزایش خواهد یافت.
جمع بندی
روندهایی که در سال ۲۰۲۵ در بازار رمزارز مشاهده می‌کنیم، فراتر از یک موج مقطعی یا زودگذر هستند، بلکه نشانه‌هایی روشن از مسیری هستند که آینده اقتصاد دیجیتال در آن حرکت می‌کند. شفاف سازی‌های قانونی در کشورهای بزرگ، پذیرش فناوری دیفای توسط نهادهای مالی سنتی، رواج استیبل کوین ها به عنوان ابزارهای کاربردی جهانی، توکنیزه شدن دارایی‌های واقعی و هم‌افزایی فناوری هوش مصنوعی با بلاکچین همگی تأییدی‌اند بر این موضوع که رمزارزها از مرحله آزمایش عبور کرده و وارد فاز تثبیت شده‌اند.
سوالات متداول
توکن های حاکمیتی (Governance Tokens) چه نقشی در پروژه‌های دیفای دارند؟
توکن های حاکمیتی به دارندگان این امکان را می‌دهند تا در فرآیند تصمیم‌گیری پروژه‌های دیفای مشارکت کنند. این سرمایه گذاران می‌توانند در مورد تغییرات کلیدی پروتکل، مانند ساختار کارمزد، تخصیص بودجه و به‌روزرسانی‌های فنی، رأی دهند. این مکانیسم، غیر متمرکز بودن و مشارکت جامعه را تضمین می‌کند.
چه تفاوتی بین بلاکچین های لایه ۱ و لایه ۲ وجود دارد؟
بلاکچین های لایه ۱ (مانند بیت کوین و اتریوم) زیرساخت اصلی و پایه هستند که تراکنش‌ها روی آن نهایی می‌شوند. بلاکچین های لایه ۲ (مانند پالیگان) بر روی لایه ۱ ساخته می‌شوند و هدف آنها افزایش سرعت و کاهش کارمزد تراکنش‌ها با برون‌سپاری محاسبات از شبکه اصلی است تا مشکل مقیاس پذیری لایه ۱ را حل کنند.
آیا خرید استیبل کوین ها هم شامل ریسک می‌شود؟
بله؛ اگرچه استیبل کوین ها برای حفظ ارزش ثابت طراحی شده‌اند، اما ریسک‌های متفاوتی دارند. مهمترین ریسک‌ها شامل ریسک رگولاتوری (قوانین جدید)، ریسک وثیقه‌گذاری (اینکه آیا ذخایر پشتوانه آنها واقعاً وجود دارند یا نه، به‌خصوص برای استیبل کوین های الگوریتمی) و ریسک شفافیت در مورد ممیزی ذخایر آنهاست.
منظور از نقدینگی (Liquidity) در بازار رمزارز چیست و چرا برای تریدرها مهم است؟
نقدینگی به میزان آسانی و سرعتی گفته می‌شود که یک دارایی را می‌توان بدون تأثیر قابل توجه بر قیمت آن، خرید یا فروخت. نقدینگی بالا برای تریدرها حیاتی است، زیرا تضمین می‌کند که سفارشات خرید و فروش آنها به سرعت و با قیمت‌های نزدیک به قیمت فعلی بازار اجرا شود. دارایی‌هایی با نقدینگی پایین، نوسان قیمت شدیدتری دارند.
