دپین یا شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیر متمرکز، یکی از نوآوری‌های کلیدی در فناوری‌های غیر متمرکز محسوب می‌شود که با ترکیب بلاک چین و منابع فیزیکی، بستری شفاف و مشارکتی برای مدیریت زیرساخت‌های حیاتی فراهم می‌کند.
این شبکه‌ها با حذف واسطه‌های متمرکز و ایجاد مدل‌های اقتصادی مبتنی بر توکن، به کاربران امکان می‌دهند که در توسعه، نگهداری و بهره‌برداری از زیرساخت‌های فیزیکی مشارکت کرده و در ازای آن پاداش دریافت کنند. از اینترنت غیرمتمرکز گرفته تا انرژی و ذخیره‌سازی داده‌ها، DePIN در حال ایجاد تحول در حوزه‌های مختلف است و نقش مهمی در شکل‌دهی آینده وب 3 ایفا می‌کند. در این مقاله از کریپتونگار، علاوه بر معرفی دپین، بهترین نمونه های این فناوری را توضیح میدهیم.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
DePIN چیست؟
عبارت DePIN که مخفف Decentralized Physical Infrastructure Networks است، به فارسی «شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز» ترجمه می‌شود. این شبکه‌ها در واقع سیستم‌هایی مبتنی بر بلاک چین هستند که با هدف بهبود و توسعه زیرساخت‌های فیزیکی در حوزه‌هایی مانند امور مالی، حمل‌ونقل و انرژی شکل گرفته‌اند.
شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز با حذف وابستگی به ساختارهای متمرکز در توسعه، بهره‌برداری و نگهداری از زیرساخت‌های فیزیکی، مدل‌های سنتی را به چالش کشیده‌اند. این تحول نه تنها یک نظریه، بلکه رویکردی عملی برای بازتعریف تعامل ما با اجزای فیزیکی فناوری، از جمله رایانه‌ها و تجهیزات ذخیره‌سازی داده، محسوب می‌شود.
از نظر ساختاری، DePIN از مجموعه‌ای از ارائه‌دهندگان خدمات تشکیل شده که وظایف خاصی را بر عهده دارند و در ازای فعالیت‌هایشان پاداش دریافت می‌کنند. این شبکه‌ها از دفترکل توزیع‌شده (DLT) بهره می‌برند تا اطلاعات مربوط به تعاملات کاربران، سوابق خدمات ارائه‌شده و پاداش‌های پرداختی را ثبت کنند. تسویه این پاداش‌ها معمولاً از طریق دارایی‌های دیجیتال و رمزارزها انجام می‌شود.
چرا DePIN بوجود آمد؟
ریشه‌های شکل‌گیری فناوری DePIN به نوامبر ۲۰۲۱ بازمی‌گردد، زمانی که پروژه IoTeX برای نخستین بار مفهوم MachineFi را به عنوان مدلی اقتصادی برای رشد فناوری وب ۳ معرفی کرد. در همان ماه، مؤسسه تحقیقات سرمایه‌گذاری مساری (Messari) اصطلاح DePIN را برای اشاره به این مدل اقتصادی مطرح کرد.
در جولای ۲۰۲۲، ایده‌ای تحت عنوان شبکه‌های زیرساخت فیزیکی با پاداش توکنی (TIPINs) ارائه شد که در راستای اهداف DePIN قرار داشت. TIPIN به شبکه‌هایی اشاره دارد که با استفاده از مشوق‌های توکنی، کاربران را به مشارکت ترغیب می‌کنند و در مقابل، از زیرساخت‌های فیزیکی و سیستم‌های سخت‌افزاری تحت مدیریت آن‌ها بهره می‌برند.
این رویکرد باعث ایجاد مدلی کارآمدتر و عادلانه‌تر برای استفاده از زیرساخت‌های فیزیکی و دارایی‌های دنیای واقعی (Real World Assets) شد. با گذشت زمان، پروژه‌های بیشتری این مفهوم را توسعه دادند و DePIN در دنیای بلاک چین، هم‌ردیف مفاهیمی مانند دیفای (DeFi)، گیم‌فای (GameFi) و سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAOs) جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد.
دپین چگونه کار می کند؟
DePIN با استفاده از فناوری بلاک چین، مدل سنتی توسعه و مدیریت زیرساخت‌های فیزیکی را تغییر می‌دهد. در این شبکه‌ها، افراد و شرکت‌ها می‌توانند منابع فیزیکی مانند اینترنت، ذخیره‌سازی داده یا انرژی را به اشتراک بگذارند و در ازای آن توکن‌های دیجیتالی دریافت کنند. تمامی تعاملات و داده‌های مربوط به این منابع در دفترکل توزیع‌شده (DLT) ثبت می‌شود، که امنیت و شفافیت را افزایش می‌دهد. قراردادهای هوشمند نیز به‌طور خودکار وظایف مختلف مانند پرداخت پاداش‌ها و اجرای قوانین شبکه را مدیریت می‌کنند.
با افزایش مشارکت کاربران، DePIN مقیاس‌پذیرتر و کارآمدتر می‌شود. هرچه افراد بیشتری به شبکه بپیوندند و منابع خود را ارائه دهند، کیفیت و گستردگی خدمات بهتر خواهد شد. این مدل، باعث تمرکززدایی از زیرساخت‌های فیزیکی شده و به کاربران اجازه می‌دهد هم از خدمات شبکه استفاده کنند و هم از طریق ارائه منابع، درآمد کسب کنند. نمونه‌هایی از DePIN شامل Helium برای اینترنت غیرمتمرکز، Filecoin برای ذخیره‌سازی ابری و Render Network برای پردازش گرافیکی توزیع‌شده هستند.
آشنایی با چرخه دپین (DePIN Flywheel)
DePIN از چندین بخش کیدی تشکیل شده که هرکدام نقشی اساسی در عملکرد آن ایفا می‌کنند. این اجزا شامل منابع فیزیکی (که توسط ارائه‌دهندگان مدیریت می‌شوند)، میان‌افزار (که ارتباط میان منابع و بلاک چین را برقرار می‌کند) و دفترکل عمومی (که داده‌ها را ثبت و مدیریت می‌کند) هستند. این اجزا در چند مرحله با یکدیگر تعامل دارند که در ادامه توضیح داده می‌شود.
بخش خارج از زنجیره بلاک چین
این بخش از دو قسمت زیر زیرساخت فیزیکی (Physical Infrastructure) و میان‌افزار (Middleware) تشکیل شده است. بخش زیر ساخت فیزیکی شامل تجهیزات و منابع فیزیکی مانند حسگرها، روترهای اینترنت، ایستگاه‌های شارژ، سرورها یا پنل‌های خورشیدی است. این منابع اغلب پیش از ورود به اکوسیستم DePIN توسط افراد یا شرکت‌ها استفاده می‌شدند.
عملکرد این بخش را می‌توان به شبکه‌های اثبات کار (PoW) تشبیه کرد، جایی که ماینرها قدرت محاسباتی خود را برای حفظ و گسترش شبکه ارائه می‌دهند. در DePIN نیز کاربران زیرساخت‌های فیزیکی خود را در اختیار شبکه قرار می‌دهند.
قسمت میان‌افزار هم وظیفه دارد داده‌های زیرساخت‌های فیزیکی را دریافت و آن‌ها را به بلاک چین متصل کند. این فرایند را می‌توان مشابه شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز (DONs) دانست که اطلاعات دنیای واقعی را به قراردادهای هوشمند ارسال می‌کنند. در DePIN، میان‌افزارها داده‌های مربوط به فعالیت منابع فیزیکی را جمع‌آوری کرده و به شبکه بلاک چینی ارسال می‌کند.
بخش بلاک چین
بلاک چین در DePIN نقش مدیریت داده‌ها و ثبت تراکنش‌ها را بر عهده دارد. این سیستم بر اساس قراردادهای هوشمند کار می‌کند و علاوه بر ذخیره اطلاعات، وظیفه محاسبه و توزیع پاداش‌ها را نیز بر عهده دارد. به‌عنوان مثال، اگر فردی روتر اینترنت خود را اجاره دهد، بلاک چین بر اساس داده‌های میان‌افزار، میزان مشارکت او را ارزیابی کرده و پاداشی در قالب ارز دیجیتال برایش ارسال می‌کند. این سیستم، تبادل ارزش بین کاربران را بدون نیاز به واسطه‌ها تسهیل می‌کند.
پروتکل‌های حاکمیتی
پروتکل‌های DePIN مجموعه‌ای از قوانین کدگذاری‌شده هستند که نحوه عملکرد شبکه را مشخص می‌کنند. این قوانین شامل استانداردهای امنیتی، توزیع توکن‌های حاکمیتی، شرایط احراز صلاحیت ارائه‌دهندگان خدمات و نحوه تعامل کاربران و ارائه‌دهندگان با یکدیگر است. این ساختار باعث می‌شود که DePIN بدون وابستگی به نهادهای متمرکز، به‌صورت شفاف، غیرمتمرکز و کارآمد فعالیت کند.
بیشتر بخوانید: اتحاد بلاک چین، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی
مزایای پروژه های رمزارزی دپین
در ادامه شش مورد از مزایای پروژه های دپین را توضیح میدهیم.
مقیاس‌پذیری افقی (Horizontal Scalability)
DePIN امکان افزایش انعطاف‌پذیر زیرساخت‌ها را فراهم می‌کند. به جای افزایش ظرفیت یک منبع خاص، این مدل به افزایش تعداد منابع متکی است که باعث می‌شود، شبکه به شکلی یکپارچه و کارآمد گسترش یابد. این روش نه‌تنها باعث هماهنگی بین دنیای فیزیکی و دیجیتال می‌شود، بلکه مقیاس‌پذیری شبکه را به‌طور قابل‌توجهی بهبود می‌بخشد.
علاوه بر این، شبکه‌های DePIN می‌توانند در زمان کاهش تقاضا، برخی از منابع را غیرفعال کرده و هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهند. در مقابل، هنگام افزایش تقاضا، این منابع غیرفعال را دوباره به کار می‌گیرند و بدون تغییر اساسی در زیرساخت‌ها، ظرفیت شبکه را به‌صورت پویا افزایش می‌دهند. بسته به میزان منابع موجود و الگوریتم‌های تخصیص، این ساختار می‌تواند مقیاس‌پذیری نامحدود را برای شبکه فراهم کند.
کنترل غیرمتمرکز (Community Control – Decentralization)
همان‌طور که DeFi سیستم‌های مالی را غیرمتمرکز کرده، DePIN نیز کنترل زیرساخت‌ها را از شرکت‌های بزرگ به دست افراد و جوامع می‌سپارد. این مدل اجازه می‌دهد که کاربران منابع خود را برای یک هدف مشترک به اشتراک بگذارند و مدیریت آن را به‌صورت جمعی انجام دهند.
DePINها را می‌توان مشابه یک شبکه اثبات کار (PoW) یا یک دائو (DAO) در نظر گرفت که در آن، کنترل منابع به‌صورت توزیع‌شده بین ارائه‌دهندگان مختلف تقسیم می‌شود. در این سیستم، هر مشارکت‌کننده متناسب با منابعی که ارائه می‌دهد، در فرآیندهای شبکه تأثیرگذار خواهد بود.
قیمت‌گذاری منصفانه (Fair Pricing)
مدل‌های قیمت‌گذاری در DePIN شفاف‌تر و منصفانه‌تر از زیرساخت‌های سنتی هستند. در این شبکه‌ها، هزینه‌های واقعی مربوط به ارائه خدمات، مانند هزینه نگهداری از منابع فیزیکی، تأثیر مستقیمی بر قیمت دارد. برخلاف سیستم‌های متمرکز که هزینه‌های اضافی زیادی به کاربران تحمیل می‌کنند، در DePIN این هزینه‌ها حداقل هستند زیرا پلتفرم هیچ هزینه‌ای برای ارائه این منابع دریافت نمی‌کند. این مدل، هزینه‌های استفاده از خدمات را کاهش داده و دسترسی به زیرساخت‌های مهم را برای کاربران بیشتری فراهم می‌کند.
عملیات مقرون به صرفه (Cost-efficient Operation)
در DePIN، ارائه‌دهندگان خدمات آزادی بیشتری در مدیریت منابع خود دارند. به‌عنوان مثال، یک ارائه‌دهنده می‌تواند امکانات خود را هم‌زمان در چندین شبکه به کار بگیرد و از آن‌ها حداکثر بهره‌وری را داشته باشد. از طرفی، کاربران نیز تنها برای سرویسی که دریافت می‌کنند، هزینه منصفانه‌ای می‌پردازند. در مجموع، DePIN با هدف ارائه خدمات با کمترین هزینه ممکن طراحی شده است و در نتیجه، یک اکوسیستم کارآمد و اقتصادی را ایجاد می‌کند.
بدون نیاز به مجوز (Permissionless Access)
یکی از ویژگی‌های کلیدی DePIN این است که هر فردی که به اینترنت دسترسی داشته باشد، می‌تواند در آن مشارکت کند. افراد می‌توانند منابع خود را در اختیار شبکه قرار دهند یا از خدمات آن استفاده کنند، بدون نیاز به دریافت مجوز یا طی کردن فرآیندهای پیچیده. این سیستم مشابه استخرهای نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) است، جایی که هر کسی می‌تواند به‌راحتی و بدون محدودیت در آن مشارکت داشته باشد.
ایجاد انگیزه برای مشارکت (Incentivization)
DePIN با استفاده از مشوق‌های توکنی، انگیزه‌های مالی برای مشارکت‌کنندگان ایجاد می‌کند. هر DePIN بسته به مدل اقتصادی خود، به کاربران و ارائه‌دهندگان خدمات، فرصت کسب درآمد فعال یا غیرفعال را می‌دهد. این ساختار باعث ترغیب بیشتر افراد به مشارکت شده و در نهایت، رشد و پایداری اکوسیستم را تضمین می‌کند.
چالش ها و مشکلات فناوری دپین
اگرچه DePIN یک فناوری نوظهور و آینده‌دار است، اما برخی عوامل ممکن است روند پذیرش و رشد آن را محدود کنند. در حال حاضر، این فناوری در مراحل اولیه توسعه قرار دارد و با چالش‌هایی مانند میزان پذیرش و پیچیدگی فنی مواجه است.
مرحله پذیرش (Adoption Stage)
رشد و موفقیت DePIN به میزان مشارکت سرمایه‌گذاران و ارائه‌دهندگان زیرساخت بستگی دارد. در حال حاضر، تنها درصد کمی از صاحبان تجهیزات، که به فناوری بلاک چین علاقه دارند، به این شبکه‌ها پیوسته‌اند. هرچند انتظار می‌رود که با افزایش آگاهی و شناخت از مزایای این مدل، میزان مشارکت افزایش یابد، اما فعلاً کمبود کاربران یکی از چالش‌های اصلی DePIN محسوب می‌شود.
پیچیدگی فنی (Technological Complications)
DePIN یک مفهوم جدید است که درک آن برای بسیاری از افراد چالش‌برانگیز است. حتی علاقه‌مندان به بلاک چین ممکن است در مواجهه با ساختارهای فنی پیچیده آن دچار سردرگمی شوند. بنابراین، پروژه‌های DePIN باید سرمایه‌گذاری بیشتری روی آموزش کاربران و توسعه مهارت‌های فنی آن‌ها انجام دهند تا این فناوری به‌صورت گسترده‌تر پذیرفته شود.
کاربردهای دپین چیست؟
- ذخیره‌سازی داده‌ها: دپین به‌عنوان یک راهکار امن و غیرمتمرکز برای ذخیره داده‌ها به کار می‌رود. از این فناوری می‌توان برای نگهداری اسناد، تصاویر، ویدیوها و سایر اطلاعات حساس بدون وابستگی به سرورهای متمرکز استفاده کرد.
- پخش محتوای دیجیتال: یکی از کاربردهای مهم دپین، توزیع غیرمتمرکز محتوای ویدئویی و صوتی است. این قابلیت به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به پلتفرم‌های واسطه، به اشتراک‌گذاری و پخش محتوا بپردازند.
- خدمات محاسبات ابری: دپین امکان ارائه محاسبات ابری به‌صورت غیرمتمرکز را فراهم می‌کند. این روش باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش امنیت و کارایی در پردازش داده‌ها می‌شود.
- مدیریت اینترنت اشیا (IoT): با استفاده از دپین، می‌توان دستگاه‌های اینترنت اشیا را به‌صورت غیرمتمرکز مدیریت و کنترل کرد. این رویکرد به بهبود امنیت، کاهش وابستگی به سرورهای مرکزی و افزایش کارایی سیستم‌های IoT کمک می‌کند.
انواع DePin
هر دپین شامل دو بخش اصلی است: شبکه‌های منابع فیزیکی (PRNs) و شبکه‌های منابع دیجیتال (DRNs). این دو شبکه با همکاری یکدیگر، یک سیستم یکپارچه را تشکیل می‌دهند که هدف اصلی دپین، یعنی توزیع عادلانه و غیرمتمرکز منابع، را دنبال می‌کند. به واسطه این ترکیب، امکان مدیریت و تخصیص منابع توزیع‌شده، از ارتباطات بی‌سیم گرفته تا ذخیره‌سازی دیجیتال، به‌صورت دموکراتیک فراهم می‌شود.
شبکه های منابع فیزیکی (PRNs)
شبکه‌های منابع فیزیکی (Physical Resource Networks) مجموعه‌ای از منابع سخت‌افزاری غیرمتمرکز و مکان‌محور هستند. در این شبکه‌ها، ارائه‌دهندگان سخت‌افزارهایی مانند تجهیزات ارتباطی، سیستم‌های انرژی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل و سایر منابع فیزیکی را در اختیار شبکه قرار می‌دهند.
ویژگی‌های اصلی PRNها:
- غیرقابل تعویض بودن: منابع فیزیکی این شبکه‌ها برای وظایف خاصی بهینه‌سازی شده‌اند و قابلیت جایگزینی سریع ندارند.
- مکان‌محور بودن: برخی از منابع این شبکه، مانند ایستگاه‌های مخابراتی یا سرورهای فیزیکی، در یک موقعیت مشخص قرار دارند و جابه‌جایی آن‌ها دشوار یا غیرممکن است.
- بهینه‌سازی تخصیص منابع: PRNها نه تنها شامل منابع ارتباطی و انرژی هستند، بلکه می‌توانند شامل سیستم‌های توزیع آب، مواد خام و سایر منابع حیاتی نیز باشند.
شبکه های منابع دیجیتال (DRNs)
شبکه‌های منابع دیجیتال (Digital Resource Networks) به شبکه‌هایی گفته می‌شود که در آن‌ها منابع دیجیتالی به‌صورت غیرمتمرکز و قابل تعویض ارائه می‌شوند. در این شبکه، ارائه‌دهندگان می‌توانند منابعی مانند قدرت پردازشی، پهنای باند اینترنت، فضای ذخیره‌سازی ابری و سایر خدمات دیجیتال را به اشتراک بگذارند.
ویژگی‌های اصلی DRNها:
- عدم وابستگی به مکان: برخلاف PRNها، منابع دیجیتال در DRNها نیازی به موقعیت فیزیکی خاص ندارند و می‌توانند در سراسر شبکه توزیع شوند.
- پشتیبانی از زیرساخت ابری: این شبکه‌ها بخش مهمی از سیستم‌های ابری غیرمتمرکز را تشکیل می‌دهند و امکان استفاده بهینه از منابع محاسباتی را فراهم می‌کنند.
- انعطاف‌پذیری بالا: DRNها قابلیت تغییر و تنظیم منابع دیجیتالی را دارند و می‌توانند بر اساس نیاز کاربران مقیاس‌پذیر باشند.
نمونه هایی از پروژه های مطرح DePIN
Helium (HNT)
پروژه Helium یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های دپین (DePIN) است که با هدف ایجاد یک شبکه بی‌سیم غیرمتمرکز طراحی شده است. این شبکه به کاربران اجازه می‌دهد که از طریق دستگاه‌های هات‌اسپات خود، پوشش بی‌سیم ارائه داده و در ازای آن توکن HNT کسب کنند. هلیوم به‌عنوان جایگزینی برای زیرساخت‌های مخابراتی سنتی، امکان اتصال کم‌هزینه و گسترده دستگاه‌های اینترنت اشیا (IoT) را فراهم می‌کند.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این پروژه، مدل اقتصادی آن است که به کاربران انگیزه می‌دهد تا در گسترش شبکه مشارکت داشته باشند. به جای اتکا به شرکت‌های مخابراتی بزرگ، هلیوم به کاربران اجازه می‌دهد تا یک شبکه توزیع‌شده و مستقل را مدیریت کنند. این ساختار باعث افزایش مقیاس‌پذیری، کاهش هزینه‌ها و ایجاد یک اکوسیستم غیرمتمرکز برای ارتباطات بی‌سیم می‌شود.
Filecoin (FIL)
Filecoin یک شبکه ذخیره‌سازی غیرمتمرکز است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا فضای ذخیره‌سازی مازاد خود را اجاره دهند و در ازای آن توکن FIL دریافت کنند. این پروژه از فناوری IPFS برای ذخیره و بازیابی داده‌ها استفاده می‌کند و هدف آن، ایجاد یک جایگزین امن و مقاوم در برابر سانسور برای سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری سنتی مانند گوگل درایو و آمازون است.
در Filecoin، داده‌ها به‌صورت توزیع‌شده ذخیره می‌شوند، به این معنی که هیچ سرور مرکزی خاصی برای کنترل آن‌ها وجود ندارد. این امر امنیت داده‌ها را افزایش داده و خطر از بین رفتن یا سانسور شدن اطلاعات را کاهش می‌دهد. همچنین کاربران می‌توانند با انتخاب ارائه‌دهندگان ذخیره‌سازی مختلف، هزینه‌های خود را کاهش داده و از انعطاف‌پذیری بیشتری بهره ببرند.
Render Network (RNDR)
Render Network یک پروژه دپین در حوزه پردازش گرافیکی است که امکان رندرگیری غیرمتمرکز را برای هنرمندان دیجیتال و طراحان سه‌بعدی فراهم می‌کند. در این شبکه، کاربران می‌توانند قدرت پردازشی کارت‌های گرافیک خود را در اختیار دیگران قرار داده و در ازای آن، توکن RNDR دریافت کنند. این سیستم به هنرمندان و شرکت‌های طراحی اجازه می‌دهد که بدون نیاز به سخت‌افزارهای گران‌قیمت، پروژه‌های سه‌بعدی پیچیده را با هزینه‌ای کمتر و سرعتی بالاتر پردازش کنند.
یکی از مزایای اصلی Render Network، کاهش هزینه‌های پردازش گرافیکی و افزایش دسترسی به منابع پردازشی قدرتمند است. این شبکه به‌ویژه برای استودیوهای فیلم‌سازی، توسعه‌دهندگان بازی‌های ویدیویی و هنرمندان فعال در زمینه NFT مفید است. با استفاده از این سیستم، پردازش‌های سنگین می‌توانند به‌طور توزیع‌شده انجام شوند، که نه‌تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهد، بلکه یک جایگزین پایدار و اقتصادی برای مراکز داده سنتی محسوب می‌شود.
Akash Network (AKT)
Akash Network یک بازار ابری غیرمتمرکز است که به کاربران اجازه می‌دهد منابع محاسباتی خود را اجاره دهند یا اجاره کنند. این پروژه، به‌عنوان جایگزینی برای سرویس‌های ابری متمرکز مانند AWS، Google Cloud و Microsoft Azure توسعه یافته است و هدف آن، کاهش هزینه‌ها و افزایش انعطاف‌پذیری در استفاده از خدمات ابری است.
Akash Network به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد که برنامه‌های خود را روی یک شبکه اوپن‌سورس و غیرمتمرکز اجرا کنند، بدون اینکه نیاز به اعتماد به شرکت‌های بزرگ فناوری داشته باشند. مدل اقتصادی این شبکه باعث می‌شود که ارائه‌دهندگان منابع، قیمت‌های رقابتی‌تری نسبت به سرویس‌های متمرکز ارائه دهند، که در نتیجه هزینه‌های محاسبات ابری برای کاربران نهایی کاهش می‌یابد.
Constellation (DAG)
Constellation یک شبکه غیرمتمرکز است که با استفاده از فناوری Hypergraph Transfer Protocol (HGTP)، امکان انتقال داده‌های ایمن و مقیاس‌پذیر را فراهم می‌کند. این پروتکل به‌گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند حجم بالایی از داده‌ها را با سرعت و کارایی بالا پردازش کند، که آن را برای کاربردهایی مانند اینترنت اشیا (IoT) و کلان‌داده‌ها مناسب می‌سازد.
یکی از ویژگی‌های برجسته Constellation، ساختار گراف جهت‌دار غیرمدور (DAG) آن است که به شبکه اجازه می‌دهد بدون نیاز به ماینینگ سنتی، تراکنش‌ها را تأیید کند. این امر منجر به کاهش مصرف انرژی و افزایش سرعت تراکنش‌ها می‌شود. علاوه بر این، Constellation با ارائه یک زیرساخت مقیاس‌پذیر و امن، به شرکت‌ها و سازمان‌ها امکان می‌دهد تا داده‌های خود را به‌صورت غیرمتمرکز مدیریت کنند.
Holo (HOT)
Holo یک پلتفرم میزبانی غیرمتمرکز است که به کاربران امکان می‌دهد برنامه‌های توزیع‌شده خود را بدون نیاز به زیرساخت‌های متمرکز میزبانی کنند. با استفاده از فناوری Holochain، این پلتفرم به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه‌های مقیاس‌پذیر و کارآمد ایجاد کنند که به‌صورت همتا به همتا عمل می‌کنند.
یکی از مزایای Holo، حذف وابستگی به سرورهای مرکزی است که منجر به افزایش حریم خصوصی و امنیت کاربران می‌شود. همچنین، با مدل اقتصادی منحصر به فرد خود، کاربران می‌توانند با ارائه منابع محاسباتی مازاد خود، توکن‌های HOT کسب کنند. این رویکرد، اکوسیستمی پایدار و غیرمتمرکز را برای میزبانی و اجرای برنامه‌ها فراهم می‌کند.
Origin Trail (TRAC)
Origin Trail یک پروتکل غیرمتمرکز برای ردیابی زنجیره تأمین است که با استفاده از فناوری بلاک چین، شفافیت و اعتماد را در زنجیره‌های تأمین مختلف افزایش می‌دهد. این پروتکل به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا داده‌های مربوط به محصولات خود را به‌صورت امن و شفاف به اشتراک بگذارند، که می‌تواند به بهبود کارایی و کاهش تقلب در زنجیره تأمین منجر شود.
با استفاده از Origin Trail، مصرف‌کنندگان می‌توانند اطلاعات دقیقی درباره منشأ و مسیر حرکت محصولات دریافت کنند، که به افزایش اعتماد و رضایت مشتریان کمک می‌کند. همچنین، این پروتکل با استانداردهای مختلف زنجیره تأمین سازگار است و می‌تواند در صنایع مختلفی مانند غذا، دارو و لوازم الکترونیکی مورد استفاده قرار گیرد.
Pocket Network (POKT)
Pocket Network یک پلتفرم غیرمتمرکز است که به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا به‌صورت امن و قابل اعتماد به داده‌های بلاک چین دسترسی پیدا کنند. این شبکه با ارائه یک زیرساخت غیرمتمرکز برای APIها، وابستگی به سرویس‌های متمرکز را کاهش داده و مقاومت در برابر سانسور را افزایش می‌دهد.
یکی از ویژگی‌های کلیدی Pocket Network، مدل اقتصادی آن است که به کاربران انگیزه می‌دهد تا منابع محاسباتی خود را در اختیار شبکه قرار دهند و در ازای آن توکن‌های POKT دریافت کنند. این رویکرد به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا با هزینه کمتر و اطمینان بیشتر، به داده‌های بلاک چین دسترسی پیدا کنند و برنامه‌های غیرمتمرکز خود را توسعه دهند.
چگونه DePIN آینده وب 3 را شکل می‌دهد؟
DePINها، با ایجاد پلی بین دنیای فیزیکی و دیجیتال، نقشی محوری در معماری آینده وب 3 ایفا می‌کنند. این شبکه‌ها، با استفاده از فناوری بلاک چین، بستری غیرمتمرکز برای اشتراک‌گذاری و مدیریت منابع فیزیکی فراهم می‌کنند. به این ترتیب، کاربران می‌توانند به طور مستقیم در ساخت و نگهداری زیرساخت‌های حیاتی مانند شبکه‌های بی‌سیم، ذخیره‌سازی داده‌ها و انرژی‌های تجدیدپذیر مشارکت کنند. این امر، نه تنها وابستگی به نهادهای متمرکز را کاهش می‌دهد، بلکه امکان دسترسی عادلانه‌تر به منابع و خدمات را برای همه فراهم می‌کند.
DePINها، با ایجاد اقتصادهای مبتنی بر مشارکت، فرصت‌های جدیدی را برای کسب درآمد و ایجاد ارزش در وب 3 فراهم می‌کنند. کاربران، با ارائه منابع فیزیکی خود به شبکه، می‌توانند توکن‌های دیجیتال دریافت کنند و در حاکمیت شبکه مشارکت داشته باشند. این مدل اقتصادی، نه تنها انگیزه لازم را برای مشارکت فعال کاربران ایجاد می‌کند، بلکه به ایجاد یک اکوسیستم پایدار و خودگردان نیز کمک می‌کند. DePINها، با ایجاد یک زیرساخت غیرمتمرکز، امن و شفاف، زمینه را برای ظهور نسل جدیدی از برنامه‌های کاربردی وب 3 فراهم می‌کنند.
بیشتر بخوانید: معرفی فناوری وب ۳ و ارزهای دیجیتال آن
راه های کسب درآمد با depin چیست؟
نوآوری DePIN آن‌قدر گسترده است که می‌تواند در حوزه‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. این سیستم‌های غیرمتمرکز فرصت‌های متنوعی برای کسب درآمد فراهم می‌کنند، زیرا مدل اقتصادی آن‌ها معمولاً مبتنی بر یک توکن بومی است که در بلاک چین اختصاصی خود فعالیت دارد. این توکن‌ها به‌عنوان پاداش برای مشارکت‌کنندگان در شبکه در نظر گرفته می‌شوند و روش‌های مختلفی برای کسب آن‌ها وجود دارد.
برخی از راه‌های کسب درآمد از طریق دپین شامل موارد زیر است:
- اشتراک‌گذاری پهنای باند اینترنت: کاربران می‌توانند با ارائه پهنای باند مازاد خود در یک شبکه غیرمتمرکز، توکن دریافت کنند.
- اجاره فضای ذخیره‌سازی: افراد می‌توانند هارددیسک یا فضای ذخیره‌سازی مازاد خود را به دیگران اجاره دهند و در ازای آن پاداش دریافت کنند.
- عملکرد به‌عنوان یک گره (Node) یا اعتبارسنج: شرکت در فرآیند اعتبارسنجی تراکنش‌ها یا اجرای یک گره در شبکه، یکی از راه‌های کسب درآمد از دپین است.
- ارائه منابع سخت‌افزاری: کاربران می‌توانند توان پردازشی یا سایر سخت‌افزارهای خود را در اختیار شبکه‌های دپین قرار دهند.
- ایجاد و توسعه پروتکل‌های دپین: راه‌اندازی یک پروژه جدید دپین و عرضه اولیه توکن‌های آن (Pre-sale) می‌تواند فرصتی برای کسب درآمد باشد.
پیش بینی آینده فناوری دپین
بسیاری از کارشناسان معتقدند که آینده DePIN بسیار روشن است، زیرا امروزه بیش از ۴۰ میلیارد دستگاه هوشمند و تریلیون‌ها حسگر در سراسر جهان در بستر این شبکه‌های غیرمتمرکز فعالیت دارند. این روند نشان می‌دهد که دیدگاه تحلیلگران درباره رشد چشمگیر DePIN چندان دور از واقعیت نیست. با افزایش نیاز به زیرساخت‌های غیرمتمرکز، افراد و شرکت‌های بیشتری به سمت استفاده از این مدل حرکت خواهند کرد و همین موضوع، رشد و پذیرش گسترده DePIN را در آینده تقویت خواهد کرد.
ترکیب فناوری بلاک چین با مدل‌های مشوق مبتنی بر توکن، DePIN را به راهکاری کارآمد و مقرون‌به‌صرفه برای مالکیت و مدیریت زیرساخت‌های فیزیکی تبدیل کرده است. این رویکرد جدید، امکان ایجاد شبکه‌هایی را فراهم می‌کند که به جای تمرکز بر منافع شرکت‌های بزرگ، در راستای منافع جمعی جامعه عمل می‌کنند. با پیشرفت فناوری و گسترش کاربردهای DePIN، می‌توان انتظار داشت که این شبکه‌ها نقش کلیدی‌تری در توسعه زیرساخت‌های دنیای واقعی ایفا کرده و مسیر نوینی برای تعامل میان دنیای دیجیتال و فیزیکی ایجاد کنند.
جمع بندی
با ارائه زیرساخت‌های غیرمتمرکز، امن و مشارکتی، مسیر جدیدی را برای رشد فناوری‌های وب 3 باز کرده است. این مدل نه‌تنها وابستگی به نهادهای متمرکز را کاهش می‌دهد، بلکه امکان دسترسی عادلانه‌تر و کارآمدتری به منابع فیزیکی را فراهم می‌کند. با گسترش پذیرش این فناوری، می‌توان انتظار داشت که در آینده‌ای نزدیک، DePIN نقش کلیدی‌تری در حوزه‌هایی مانند مخابرات، انرژی، ذخیره‌سازی ابری و اینترنت اشیا ایفا کند. ا
ز آنجایی که این شبکه‌ها بر پایه مشارکت جمعی و مشوق‌های اقتصادی طراحی شده‌اند، کاربران و کسب‌وکارها می‌توانند از فرصت‌های کسب درآمد جدید بهره‌مند شوند. در مجموع، DePIN نه‌تنها یک نوآوری فناورانه بلکه مدلی جدید برای تعامل با زیرساخت‌های فیزیکی در دنیای دیجیتال است.