سقوط کریپتو برخلاف تصور عموم، نتیجه یک عامل غیرمنتظره و پنهان بود. آیا ممکنه یک اشتباه کوچک در یک صرافی، کل بازار را به لرزه دربیاره و زنجیره ای از بحران‌ها رو راه بندازه؟
بر اساس اخبار ارز دیجیتال، تحلیلگر بازار تام لی معتقده سقوط کریپتو نه به‌دلیل احساسات تریدرها، بلکه بر اثر یک نقص فنی در قیمت گذاری ایجاد شد. یک اشتباه کوتاه مدت در قیمت گذاری یک استیبل کوین باعث فعال شدن نقدشدن های خودکار شد که حدود دو میلیون حساب رو تحت تاثیر قرار داد. با عقب‌نشینی بازارسازان و کاهش نقدینگی، ریزش بازار ارز دیجیتال مدت ها پس از این خطای اولیه ادامه پیدا کرد.
تام لی، مدیر تحقیقات فاندسترات، معتقده این افت اصلا شبیه یک اصلاح معمولی رفتار نکرد. حدود ۱۰ اکتبر 2025، ارزش یک استیبل کوین در یک صرافی برای مدتی به جای ۱ دلار، به ۰.۶۵ دلار رسید. این مشکل نه به‌خاطر ورشکستگی صادرکننده، بلکه به دلیل کمبود موقت نقدینگی در همان بازار بود. این خطای به ظاهر بی‌ضرر، اصلاً بی‌ضرر نبود!
سقوط کریپتو با دخالت سیستم های خودکار ادامه یافت
لی میگه قیمت اشتباه مستقیما وارد موتور داخلی «کاهش اهرم خودکار» صرافی شد، که این عدد نادرست را واقعی فرض کرد و شروع به نقدکردن موقعیت ها به‌صورت خودکار کرد. ظرف چند دقیقه، تریدرهایی که توی سود بودن، به‌صورت موقت ورشکست شدن. این شوک فقط به همان صرافی محدود نمون و اثرات آن به سایر بازارها هم سرایت کرد. در جریان این واکنش زنجیره ای، حدود دو میلیون حساب کریپتو به‌طور اجباری بسته شدند.
بایننس و USDe؛ مرکز سقوط کریپتو
اگرچه در پخش خبری نام صرافی به‌طور رسمی ذکر نشد، اما لی معتقده این اتفاق از بازار USDe بایننس آغاز شد و مربوط به استیبل کوین USDe بود که توسط Ethena Labs صادر شده. او میگه کمبود موقت نقدینگی در این جفت معاملاتی مثل جرقه‌ای بود که آتش روشعله‌ور کرد. با کاهش شدید نقدینگی، قیمت ها حتی هفته‌ها پس از این اتفاق همچنان به ریزش ادامه دادند.
آیا ربات ها بر انسان ها چیره شدند؟
دیدگاه لی روایت وحشت بازار رو نقض میکنه. این فروش گسترده نه به‌خاطر روان‌شناسی ترید، بلکه به‌خاطر سازوکارهای سیستم بود. از نگاه او، این ریزش نشون دهنده آسیب‌پذیری سیستمی هست که در آن معاملات خودکار سریع‌تر از قضاوت انسانی واکنش نشان میدن و یک خطای قیمت گذاری میتونه به یک بحران تبدیل بشه. فارغ از اینکه تحلیل او درست باشه یا نه، این دیدگاه یک پرسش نگران‌کننده برای صنعت ارز دیجیتال ایجاد میکنه؛ آیا بازار کریپتو آماده دنیایی هست که در آن یک اشتباه در یک صرافی بتونه کل بازار رو تحت تاثیر قرار بده؟
