ساب اسکوئید (Subsquid) چیست؟ استاندارد جدید برای زیرساخت داده‌های بلاکچین

ساب اسکوئید این روزها اسمش زیاد به گوش میخوره، چون خیلی ها میگن یکی از بهترین ابزارها برای جمع کردن و پردازش داده های بلاک چینه. راستش رو بخوای، هر کسی که با پروژه های بلاک چینی کار کرده باشه میدونه پیدا کردن داده ی درست‌ چقدر میتونه وقت گیر و حوصله سر بر باشه. همین جاست که ساب اسکوئید وارد ماجرا میشه و همه چی رو خیلی ساده تر میکنه.

اگه حتی تازه وارد دنیای آموزش ارز دیجیتال شده باشی، بازم با دیدن قابلیت‌های Subsquid احتمالا ذوق میکنی! چون دقیقا کاری رو انجام میده که معمولا نیاز به کلی سرور، هزینه و دردسر داشت. ساب اسکوئید میاد داده های بلاک چین رو تمیز، آماده و قابل استفاده تحویل میده؛ اونم با سرعت و انعطاف بالا.

به زبان ساده، این پروژه یه زیرساخت داده‌ هوشمنده که باعث میشه توسعه دهنده ها لازم نباشه وقت شون رو سر نودهای سنگین (Full Nodes)، پردازش های پیچیده یا زیرساخت های گرون تلف کنن. فقط بهش وصل میشن، داده ها رو میگیرن و خیلی راحت میرن سراغ ساختن محصول اصلی شون.

در ادامه این مقاله از کریپتونگار دقیق تر و مرحله به مرحله میریم سراغ اینکه ساب اسکوئید دقیقا چیه، چطور کار میکنه، چرا انقدر محبوب شده و چه آینده ای براش تصور میشه.

ساب اسکوئید (Subsquid) چیست؟

ساب اسکوئید در اصل یه پلتفرم زیرساختی برای جمع آوری، پردازش و ارائه‌ داده های بلاک چینیه؛ اما نه از اون مدل های پیچیده و سنگین که نصف روز باید وقت بذاری تا فقط بفهمی چطوری کار میکنه! برعکس، هدفش اینه که توسعه دهنده ها (Developers) بدون دردسر و با کمترین هزینه، خیلی سریع به داده های تمیز و قابل استفاده دسترسی پیدا کنن.

به زبان ساده تر: ساب اسکوئید یه موتور جمع کننده‌ و تحویل دهنده‌ داده های بلاک چینه.
حالا این یعنی چی؟
یعنی میاد تمام اطلاعات مورد نیاز از شبکه های مختلف رو جمع میکنه، از حالت خام در میاره، مرتبش می‌کنه و مثل یک API (رابط برنامه نویسی) تمیز تحویل میده. این یعنی توسعه دهنده ها دیگه لازم نیست خودشون نود (Node) راه بندازن، بلاک ها رو اسکن کنن یا با دیتاهای خام سر و کله بزنن.

بیشتر بخوانید: نود چیست؟ راهنمای جامع و کامل گره یا Node های بلاکچینی در ارز دیجیتال

نکته‌ مهم تر اینه که Subsquid فقط مخصوص یه شبکه نیست؛
چندین بلاکچین رو هم زمان پشتیبانی میکنه مثل Polkadot ، Ethereum و شبکه های L2. همین موضوع باعث شده برای پروژه های Web3 که نیاز به سرعت بالا، داده ی زیاد و انعطاف دارند، تبدیل بشه به یکی از بهترین گزینه های بازار.

اگه بخوام با یه مثال کاملا خودمونی‌ و قابل لمس بگم:
ساب اسکوئید مثل اون دوست باهوشیه که میگه «تو فقط بگو به چه دیتایی نیاز داری، جمع‌کردنش با من!»

بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال پولکادات چیست؟ بررسی آینده ارز دیجیتال DOT

ساب اسکوئید چگونه کار میکند؟ 

ساب اسکوئید طوری طراحی شده که داده های بلاک چین رو از شبکه های مختلف میگیره و آماده‌ استفاده میکنه، اما نکته‌ مهمش اینه که کل این فرآیند تقریبا اتوماتیک و سریع انجام میشه. شما به عنوان توسعه دهنده فقط مشخص میکنید چه داده ای لازم دارید و سیستم بقیه‌ کارها، مثل ایندکس کردن، مرتب کردن و قابل دسترس کردن داده هارو خودش انجام میده.

به این ترتیب، ساب اسکوئید، کار با داده ها رو راحت و کارآمد میکنه، بدون اینکه لازم باشه هر بار وارد جزئیات پیچیده‌ی زیرساخت بشید یا نگران حجم بالای تراکنش ها باشید. در واقع، تمرکز شما میره روی ساخت اپلیکیشن و تحلیل داده ها، نه مدیریت زیرساخت.

 اجزای اصلی ساب اسکوئید (Archive – Gateway – SDK)

ساب اسکوئید سه جزء اصلی داره که با هم کار میکنن تا داده های بلاک چین رو راحت و سریع در اختیار توسعه دهنده ها بذارن:

• Archive (آرشیو):
  این بخش مثل یه انبار بزرگ عمل میکنه. همه‌ داده های بلاک چین از تراکنش‌ها تا بلاک ها یک جا ذخیره میشن. Archive تضمین میکنه که داده ها همیشه قابل دسترسی و سالم باقی بمونن.

• Gateway (درگاه):
  Gateway نقش یه پل رو داره بین داده های ذخیره شده و برنامه ها. توسعه دهنده ها میتونن باهاش داده ها رو بخونن، جستجو کنن و سریع به اطلاعات مورد نیازشون برسند. همون چیزی که قبلا برای گرفتنش مجبور بودن نود سنگین راه بندازن.

• SDK (بسته ابزار توسعه):
   SDK ابزارهایی به برنامه نویس ها میده تا داده ها رو پردازش، ایندکس و در اپلیکیشن ها استفاده کنن، بدون اینکه خودشون کل زیرساخت رو مدیریت کنن. این بخش در واقع فاصله بین داده های خام و استفاده عملی رو پر میکنه.

  بخش	نقش و وظیفه	کاربرد برای توسعه دهنده
  Archive (آرشیو)	ذخیره سازی تمام داده های بلاک چین از تراکنش ها تا بلاک ها	تضمین دسترسی دائمی و سالم به داده ها
  Gateway (درگاه)	پل بین داده های ذخیره شده و برنامه ها	امکان جستجو و دسترسی سریع به داده ها بدون نیاز به نود سنگین
  SDK (بسته ابزار توسعه)	ابزارهای آماده برای پردازش، ایندکس و استفاده عملی داده ها	ساده کردن اتصال داده ها به اپلیکیشن و کاهش نیاز به مدیریت زیرساخت

به طور خلاصه، این سه جزء با هم یک سیستم کامل و آماده‌ استفاده برای توسعه دهنده ها میسازن، بدون دردسر و هزینه های سنگین.

مزایا و ویژگی های کلیدی Subsquid

ساب اسکوئید فقط یه ابزار جمع آوری داده نیست؛ یه مجموعه ویژگی داره که باعث میشه برای توسعه دهنده ها و پروژه های بلاک چینی واقعا ارزشمند باشه. با استفاده از این سیستم، نه تنها داده ها سریع و دقیق در دسترس قرار میگیرن، بلکه توسعه دهنده ها میتونن تمرکزشون رو روی بخش های مهم تر و تحلیل داده ها  بذارن و کمتر با پیچیدگی های فنی سر و کله بزنن.

سرعت بالا و معماری کش محور

یکی از بزرگ ترین مزایای ساب اسکوئید، سرعت بالای پردازش داده هاست. این سرعت بالا تا حد زیادی به معماری کش محور سیستم برمیگرده. یعنی وقتی داده ای یک بار پردازش میشه، برای دفعات بعدی دیگه لازم نیست دوباره از شبکه گرفته و پردازش بشه، همون داده های پردازش شده به سرعت در دسترس قرار میگیرن.

این موضوع مخصوصا برای اپلیکیشن هایی که به داده های سریع نیاز دارن، مثل ابزارهای تحلیلی و پروژه های DeFi، حیاتی هست. به عبارتی، کاربران تجربه ای روان و بدون تاخیر خواهند داشت و توسعه دهنده ها هم میتونن روی بهینه سازی محصول اصلی تمرکز کنن، نه روی پردازش مداوم داده ها.

پشتیبانی هم زمان از چندین بلاک چین

یکی دیگه از ویژگی های جذاب ساب اسکوئید اینه که محدود به یه بلاک چین خاص نیست. یعنی میتونه چندین شبکه مختلف مثل Polkadot ، Ethereum و شبکه های Layer 2 رو هم زمان پشتیبانی کنه. این یعنی توسعه دهنده ها لازم نیست برای هر شبکه، زیرساخت جدا بسازن یا با چند سیستم مختلف سر و کله بزنن.

بیشتر بخوانید: شبکه اتریوم در بالاترین سطح

با این قابلیت، پروژه ها میتونن داده ها رو یکپارچه و سریع جمع آوری کنن و اپلیکیشن هاشون رو بدون دغدغه‌ تکنیکی گسترش بدن. به زبان ساده، ساب اسکوئید کاری میکنه که مدیریت داده های چند شبکه ای مثل آب خوردن بشه و وقت و هزینه‌ تیم ها صرف کارهای اصلی بشه، نه تنظیم و هماهنگی بین بلاک چین ها.

کاهش هزینه های توسعه زیرساخت داده

یکی از بزرگ ترین دغدغه های پروژه های بلاک چینی، هزینه بالای ساخت و نگهداری زیرساخت داده هست. ساب اسکوئید این مشکل رو تا حد زیادی حل میکنه، چون بخش زیادی از پردازش، ایندکس کردن و آماده سازی داده ها رو خودش انجام میده.

این یعنی تیم ها میتونن با کمتر کردن نیاز به سرورهای گران قیمت و مدیریت پیچیده‌ نودها، سریع تر به هدفشون برسند و بودجه شون رو روی توسعه محصول و ویژگی های کاربردی صرف کنن. به عبارتی، ساب اسکوئید هم هزینه ها رو کاهش میده، هم سرعت و کیفیت کار رو بالا میبره، که برای هر پروژه بلاک چینی یه مزیت بزرگ محسوب میشه.

چالش ها و محدودیت های Subsquid  

مثل هر ابزار دیگه ای، ساب اسکوئید هم خالی از مشکل نیست و بعضی محدودیت ها داره که باید بدونید:

• وابستگی به زیرساخت شبکه ها:
  ساب اسکوئید داده ها رو از بلاک چین ها میگیره، پس کیفیت و دسترسی داده ها تا حد زیادی به خود شبکه ها بستگی داره. اگه شبکه ای با اختلال مواجه بشه، دریافت داده ها ممکنه کند یا ناقص باشه.

• پیچیدگی در پروژه های خیلی بزرگ:
  برای پروژه های فوق العاده بزرگ و با حجم داده بسیار زیاد، تنظیمات پیشرفته و مدیریت منابع نیاز هست. ساب اسکوئید کمک میکنه، ولی هنوز بعضی تنظیمات باید توسط تیم فنی انجام بشه.

• وابستگی به مهارت توسعه دهنده ها:
  هرچند ساب اسکوئید خیلی از کارها رو اتوماتیک میکنه، اما برای طراحی اپلیکیشن ها و پردازش داده ها، توسعه دهنده ها باید با ابزارها و SDK آشنا باشن تا بیشترین بهره وری رو داشته باشن.

با این حال، مزایای این سیستم غالبا از این محدودیت ها بیشتره و به همین دلیل، همچنان یکی از محبوب ترین زیرساخت های داده برای پروژه های Web3 محسوب میشه.

جمع بندی

ساب اسکوئید یه زیرساخت داده‌ مدرن و کاربردی برای بلاک چینه که کار توسعه دهنده ها رو خیلی راحت کرده. با استفاده از این سیستم، داده ها سریع، ساختارمند و آماده‌ برای استفاده در دسترس هستن و توسعه دهنده ها میتونن تمرکزشون رو روی ساخت اپلیکیشن ها و تحلیل داده ها بذارن، نه روی مدیریت پیچیدگی های زیرساخت.

مزایای اصلی ساب اسکوئید مثل سرعت بالا، پشتیبانی از چندین بلاک چین و کاهش هزینه های زیرساختی باعث شده که برای پروژه های Web3 به گزینه ای محبوب تبدیل بشه. البته، محدودیت هایی هم وجود داره، مثل وابستگی به شبکه ها و نیاز به مهارت توسعه‌دهنده‌ها. اما همچنان ارزش استفاده از این سیستم برای ساخت اپلیکیشن های بلاک چینی بالاست.

در نهایت، اگه دنبال راهکاری سریع، بهینه و انعطاف پذیر برای مدیریت داده های بلاکچین هستید، ساب اسکوئید به عنوان یکی از گزینه های مناسب، ارزش امتحان کردن داره.

سوالات متداول

ساب اسکوئید دقیقا چیه و چه کارایی داره؟

ساب اسکوئید یه ابزار جمع آوری و مدیریت داده های بلاک چینه. بهتون این امکان رو میده که داده ها رو سریع و آماده استفاده داشته باشین، بدون این که بخواین نودهای سنگین راه بندازین یا کلی وقت صرف پردازش داده ها کنین. مخصوصا برای پروژه های Web3 و اپلیکیشن های تحلیل داده خیلی کاربردیه.

میتونم با ساب اسکوئید هم زمان چند بلاکچین رو مدیریت کنم؟

 بله! یکی از ویژگی های مهم ساب اسکوئید اینه که میتونه چندین شبکه مثل Polkadot و Ethereum و شبکه های L2 رو همزمان پشتیبانی کنه. یعنی لازم نیست چند سیستم جدا بسازین و همه چی یک جا در دسترسه.

چرا باید از ساب اسکوئید استفاده کنم، نه نود شخصی؟

 چون با ساب اسکوئید دیگه لازم نیست نودهای سنگین و پرهزینه راه بندازین. داده‌ها خیلی سریع و با کمترین دردسر در دسترس شما قرار میگیرن و شما میتونین تمرکزتون رو روی ساخت اپلیکیشن و تحلیل داده ها بذارین نه مدیریت زیرساخت.

ساب اسکوئید محدودیت هم داره؟

 البته! مثلا کیفیت داده ها تا حدی وابسته به شبکه های بلاک چینه، برای پروژه های خیلی بزرگ ممکنه نیاز به تنظیمات اضافی باشه و برای استفاده کامل از ابزارها، باید با SDK آشنا باشین. ولی بازم مزایاش خیلی بیشتر از محدودیت هاست.

چطور میتونم کار با ساب اسکوئید رو شروع کنم؟

 کارش خیلی راحته! اول با SDK و Gateway ساب اسکوئید آشنا بشین، بعد مشخص کنین چه داده ای لازم دارین. سیستم بقیه‌ی کارها رو انجام میده و داده ها آماده استفاده تو اپلیکیشن شما میشن. سریع، ساده و کم دردسر!

سوالات متداول