واگرایی یا دیورژانس چیست و چگونه از آن در معاملات استفاده کنیم؟

یک اصطلاح بسیار مهم و کاربردی در تحلیل تکنیکال «واگرایی یا دیورژانس» است. این اصطلاح به وضعیتی گفته می‌شود که روند قیمت یک سهام با سایر شاخص‌ها هم‌خوانی ندارد. معامله‌گران با استفاده از دیدن این الگو، اقدام به ورود یا خروج از معامله می‌کنند. در واقع، واگرایی خبر از پایان یک روند و شروع یک روند دیگر را به معامله‌گر می‌دهد. برای آن‌که بدانید واگرایی یا دیورژانس چیست و معامله ‌کردن با واگرایی‌‌ را یاد بگیرید، با ما همراه باشید. 

واگرایی یا دیورژانس چیست؟

«واگرایی» به وضعیتی در نمودار گفته می‌شود که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک شاخص فنی مانند یک اسیلاتور یا اندیکاتور حرکت می‌کند. این حرکت قیمت برخلاف داده‌ها موجب تشکیل شیب‌های نزولی یا صعودی برعکس ‌می‌شود.

برای مثال، روند قیمت در نمودار ممکن است سقف‌های بالاتری ثبت کند، در حالی که اندیکاتور حجم (Volume) یا شاخص قدرت نسبی (RSI) به مرور سقف‌های پایین‌تری را نشان دهند. این اختلاف جهت در روند به دلیل مومنتوم (قدرت حرکت) ضعیف قیمت در مسیر روند است و به شما می‌گوید چیزی در حال تغییر است. در چنین حالتی باید برای سرنوشت معامله خود تصمیم بگیرید. با دیدن واگرایی شما می‌توانید برای کاهش ضرر یا برداشت سود، معامله خود را ببندید.

شناخت واگرایی به ما در شناخت مسیر روند و نقاطی که احتمال بازگشت قیمت وجود دارد، موثر است. با ترکیب این الگو و ابزارهایی مانند اندیکاتورهای شاخص قدرت نسبی یا حجم می‌توانیم به‌راحتی بازگشت قیمت را در نمودار شناسایی کنیم.

واگرایی مثبت و منفی

واگرایی چه مثبت باشد یا منفی، هر دو نشان‌دهنده معکوس‌شدن قیمت در آینده است. از آن‌جایی‌که واگرایی در ابزارهای همگام با روند قابل مشاهده است، می‌توانیم سیگنال‌های ورود و خروج خوبی از آن بگیریم. واگرایی مثبت نشان می‌دهد حرکت بالاتر در قیمت کنونی دارایی امکان‌پذیر است. واگرایی منفی نشان می‌دهد که حرکت پایین‌تر در قیمت کنونی دارایی امکان‌پذیر است.

از واگرایی یا دیورژانس می‌توانید برای برگشت قیمت در تمام بازارهای مالی استفاده کنید، زیرا این وضعیت بین قیمت یک دارایی و تقریباً هر شاخص یا داده فنی دیگر در بازار رخ می‌دهد. با ترکیب دقیق این وضعیت و اندیکاتورها، سیگنال‌های صعودی از واگرایی مثبت و سیگنال‌های نزولی از واگرایی منفی دریافت می‌کنید.

واگرایی معمولی و مخفی

واگرایی از لحاظ تاثیر در روند قیمت به دو نوع معمولی و مخفی تقسیم می‌شود. واگرایی معمولی، جهت‌های مخالف قیمت و قدرت روند را نشان می‌دهد. این واگرایی اگر با اندیکاتورهای دیگر ترکیب شوند، برگشت قیمت را تایید می‌کنند. از این الگو در جهت مثبت و منفی برای شناسایی نقاط احتمالی معکوس‌شدن روند استفاده می‌شود. معامله‌گران حرفه‌ای در این نقاط تریگر ورود قرار می‌دهند تا به محض تغییر روند وارد معامله شوند، زیرا به‌خوبی می‌دانند واگرایی یا دیورژانس چیست و چطور باید از آن استفاده کنند.

واگرایی مخفی زمانی است که احتمال تداوم روند بالا است. این واگرایی در نقاط اصلاح قیمت و پولبک دیده می‌شوند و پس از پایان اصلاح و پولبک، روند به مسیر خود ادامه می‌دهد. معامله‌گران باتجربه از این واگرایی برای شناسایی یک روند سالم و نقاط ورود مجدد به معامله استفاده می‌کنند. حال که دانستید واگرایی یا دیورژانس چیست، بهتر است با نحوه استفاده از آن بیشتر آشنا شوید.

واگرایی یا دیورژانس به شما چه می‌گوید؟

واگرایی در تحلیل تکنیکال، ممکن است یک حرکت مثبت یا منفی عمده قیمت را نشان دهد. یک واگرایی مثبت زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی به پایین‌ترین حد خود می‌رسد، درحالی‌که شاخصی مانند جریان پول شروع به صعود می‌کند. برعکس، واگرایی منفی زمانی است که قیمت به بالاترین حد جدید می‌رسد، اما اندیکاتور شاخص قدرت نسبی سقف پایین‌تری را ثبت می‌کند.

همان‌طور که در بالا اشاره شد و دانستید واگرایی یا دیورژانس چیست، باید گفت مشاهده الگوی واگرایی باعث می‌شود معامله‌گران به فکر خروج از معامله باشند. در چنین شرایطی معامله‌گران دیگر، خلاف جهت روند وارد معامله می‌شوند. مومنتوم ضعیف روند به‌زودی جهت قیمت را عوض می‌کند و واگرایی این معکوس‌شدن را پیش از شروع نشان می‌دهد. البته این وضعیت قطعی نیست و ممکن است این حالت صرفا یک اصلاح باشد. بااین‌حال در تایم‌فریم‌های بالاتر می‌توان بهتر واگرایی قیمت را تایید کرد.

معامله‌گران از الگوی واگرایی برای ارزیابی حرکت اساسی و احتمال برگشت قیمت استفاده می‌کنند. به‌عنوان‌ مثال، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران می‌توانند نوسانگرهایی مانند شاخص قدرت نسبی (RSI) را روی نمودار قیمت ترسیم کنند. اگر قیمت درحال افزایش است و به سقف‌های جدید می‌رسد، در حالت ایده‌آل، RSI نیز درحال رسیدن به سقف‌های جدید است. اگر سهام درحال رسیدن به سقف قیمتی جدید باشد، اما RSI سقف پایین‌تر ثبت کند، این هشدار صادر می‌شود که روند صعودی قیمت ممکن است ضعیف شود. سپس معامله‌گر باید تصمیم بگیرد که از معامله خرید، خارج شود یا درصورت شروع کاهش قیمت، وارد معامله فروش شود.

تفاوت بین واگرایی و تایید

در بالا دانستید که واگرایی یا دیورژانس چیست و چه کاربردی دارد. حال به تفاوت واگرایی و تایید می‌پردازیم. واگرایی به وضعیتی گفته می‌شود که قیمت و اندیکاتور چیزهای مختلفی را به معامله‌گر می‌گویند. مثلا قیمت و روند آن نشانه‌های صعود را اعلام می‌کنند، اما اندیکاتور حجم یا شاخص قدرت نسبی از کاهش قیمت خبر می‌دهند.

برخلاف واگرایی، تایید زمانی رخ می‌دهد که اندیکاتور و روند قیمت یک نتیجه را به معامله‌گر نشان می‌دهند. مثلا روند قیمت، صعود آن را نشان می‌دهد و اندیکاتور میانگین متحرک نیز نشانه‌های صعودی قیمت را اعلام می‌کند. در حالت ایده‌آل، معامله‌گران برای ورود به معاملات نیاز به تأیید دارند. اگر قیمت درحال حرکت به سمت بالا باشد، آن‌ها می‌خواهند اندیکاتورها این حرکت قیمت را تایید کنند. بااین‌حال، بررسی واگرایی به آن‌ها در ورود به معامله کمک می‌کند، زیرا قیمتی که واگرایی در آن دیده نمی‌شود، ریسک کمتری برای معامله‌کردن دارد. همچنین از واگرایی در خروج از معاملات استفاده می‌شود. در این حالت معامله‌گر با دیدن نشانه‌های واگرایی و ضعف در روند قیمت، باید معامله را ترک کند.

نحوه استفاده از واگرایی در معاملات

پس از دانستن این‌که واگرایی یا دیورژانس چیست و چه کاربردی در معامله‌گری دارد، باید بدانید که معامله‌گران از واگرایی برای دو منظور استفاده می‌کنند:

• ارزیابی حرکت قیمت دارایی
• ارزیابی احتمال وقوع معکوس

اگر قیمت یک سهم در جهت ابزار تحلیل تکنیکال مانند شاخص قدرت نسبی (RSI) حرکت کند، نشان‌دهنده ادامه‌دار بودن روند است. بااین‌حال اگر قیمت سهم در حال افزایش است، اما اندیکاتور RSI در جهت روند قیمت بسیار کند حرکت می‌کند یا نشانه‌های معکوس‌شدن در آن دیده می‌شود، این سیگنالی است که به احتمال زیاد روند صعودی رو به پایان است. همچنین در بحث نحوه معامله خبر در فارکس اگر پیش از خبر واگرایی مشاهده شود، میتوان جهت بازار پس از انتشار خبر را حدس زد.

برای استفاده از واگرایی در معاملات، لازم است با اندیکاتورهای حجم که می‌توانند حرکت قیمت را شناسایی کنند، آشنا باشید. این اندیکاتورها به شما ضعف و قدرت روند را نشان می‌دهند. برای مثال اندیکاتور RSI را روی چارت فعال کنید. سپس محدوده مشخصی را برای بررسی انتخاب کنید. با ابزار خط روند قیمت را در کندل استیک‌ها و شاخص قدرت نسبی رسم کنید. حالا جهت این شاخص با روند قیمت را بررسی کنید. اگر هر دو در یک جهت باشند، حرکت قیمت ادامه‌دار خواهد بود. اگر خطوط کشیده‌شده هم‌جهت نباشند، باید منتظر تغییر روند قیمت در آینده باشیم.

در ادامه مهم‌ترین اندیکاتورهایی که می‌توانیم واگرایی یا دیورژانس قیمت را با آن‌ها بررسی کنیم، معرفی می‌شود.

• شاخص قدرت نسبی (RSI)
• استوکاستیک (Stochastics
• نرخ تغییر (ROC)

ابزارهای مهم برای استفاده در واگرایی یا دیورژانس

برای شناسایی واگرایی باید از ابزارهای تکنیکالی استفاده کنید. این ابزارها مانند اندیکاتورها به ما در تایید یا رد واگرایی کمک می‌کنند و مهم‌ترین آن‌ها در زیر معرفی می‌شود.

• خطوط روند: خطوط روند، خطوطی است که روی نمودار رسم می‌کنیم تا کف و سقف قیمتی یک سهم را در یک روند شناسایی کنیم. برای تشخیص واگرایی و معامله بر اساس خط روند باید بدانید که زمانی که این خطوط و مومنتوم روند خلاف جهت یکدیگر قرار گیرند، واگرایی به وجود می‌آید. برای همین، کشیدن خط روند روی نمودار قیمت بسیار مهم است.
• سطوح حمایت و مقاومت: جایی که از قیمت حمایت می‌شود یا مقاومتی بر سر راه آن وجود دارد، سطوح حمایت یا مقاومت می‌گویند. این سطوح، نقاطی در نمودار هستند که قیمت به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد. سطح حمایت، قیمت را به بالا هل می‌دهد و سطح مقاومت قیمت را به پایین هل می‌دهد. با دیدن واگرایی در نمودار و رسیدن قیمت به این سطوح، می‌توان معکوس‌شدن روند را پیش‌بینی کرد.

جمع بندی

واگرایی مثبت نشانه روند صعودی مثبت بالقوه در حرکت قیمت است که می‌تواند قیمت را بالاتر ببرد. واگرایی منفی نشانه کاهش بالقوه و افزایش روند نزولی در حرکت قیمت است که می‌تواند قیمت را پایین‌تر ببرد. هرچند این الگو برای معامله‌گران از اهمیت بالایی برخوردار است، اما نباید تنها ابزار در تصمیم‌گیری معاملات باشد. در کنار این الگو باید از اندیکاتورهای مومنتوم و حجم در تاییدگرفتن برای ورود به معاملات استفاده کنیم. در این مبحث دانستید، واگرایی یا دیورژانس چیست و چگونه می‌تواند به شما در معاملات کمک کند. از این پس، با استفاده از این الگو می‌توانید نقاط کلیدی خریدوفروش را در نمودار به‌راحتی پیدا کنید.