آنچه در این مطلب می‌خوانید:
وقتی گفته میشه یه دارایی نقدشوندگی داره، یعنی همون لیکوییدیتی (Liquidity)،که بهت این فرصت رو میده سریع خرید و فروش کنی، بدون اینکه قیمتش یهو بالا پایین بشه. اگه نقدشوندگی بازار بالا باشه، سفارشتون تو یه چشم به هم زدن انجام میشه و پول کمتری هم بابت کارمزد میدی.
تو این مطلب به شما یاد میدیم که چطور شاخص‌های مهمی مثل حجم معاملات، عمق بازار و اسپرد (اختلاف قیمت خرید و فروش) رو چک کنی. اول از همه بهت میگیم نقدشوندگی تو دنیای ارزهای دیجیتال یعنی چی. بعدش میفهمی که هر کدوم از این شاخص های نقدینگی چطور تو صرافی ها برات کار میکنن و چطور ریسک معامله هات رو کم میکنن.
اگه میخوای دیگه تو هیچ معامله ای گیر نکنی و یه تریدر حرفه‌ای بشی، بقیه توضیحات این مقاله از کریپتونگار رو بخون و حتما یه سری به صفحه آموزش ترید ارز دیجیتال بزن.
لیکوییدیتی (Liquidity) چیست و چرا در صرافی ها اهمیت دارد؟
لیکوییدیتی یا همون نقدشوندگی یعنی بتونی یه دارایی رو بخری یا بفروشی، بدون اینکه قیمتش خیلی تکون بخوره. وقتی بازار لیکوییده، یعنی پر از خریدار و فروشنده است و سفارش ها تو کسری از ثانیه انجام میشن. تو صرافی های دیجیتال، نقدشوندگی بهت نشون میده که یه ارز دیجیتال چقدر راحت و سریع قابل معامله‌ست.
اگه نقدشوندگی بیاد پایین، فاصله قیمت خرید و فروش (اسپرد) زیاد میشه و تریدر مجبوره پول بیشتری رو از دست بده. تو بازار ارزهای دیجیتال، نقدشوندگی مثل یه تابلوی سلامت بازار عمل میکنه. صرافی هایی که نقدشوندگی بالایی دارن، بیشتر مورد اعتماد کاربرا هستن، چون معامله ها توشون سریع‌تر و با هزینه کمتر انجام میشه. مثلاً بیت کوین رو میشه گفت لیکوییدترین ارز بازاره.
بیشتر بخوانید: آموزش خواندن نقشه حرارتی لیکوییدیشن بیت کوین
نقش لیکوییدیتی در صرافی های متمرکز و غیر متمرکز
صرافی های متمرکز (CEX) مثل بایننس یا کوین بیس معمولاً حجم معاملات بالایی دارن و برای همین نقدشوندگی اونها هم بیشتره. تو این صرافی ها سفارش ها تو یه دفتر مخصوص (دفتر سفارش) ثبت میشه و با هم تطبیق داده میشن. این حجم زیاد سفارش ها همون نقدشوندگیه. اگه سفارش های خرید و فروش به هم نزدیک باشن، اسپرد (اختلاف قیمت) هم کمتره.
در مقابل، صرافی های غیرمتمرکز (DEX) مثل یونی سواپ یه جور دیگه کار میکنن؛ اونا بر اساس استخرهای نقدشوندگی فعالیت میکنن. تو این مدل، مردم دارایی های خودشون رو تو استخرها قفل میکنن و این‌طوری امکان معامله برای بقیه فراهم میشه. اینجا یه قرارداد هوشمند جای واسطه رو گرفته و قیمت‌گذاری هم با الگوریتم‌های اتوماتیک انجام میشه.
فرق اصلی شون تو منبع لیکوییدیتیه. تو CEX نقدشوندگی رو تریدرها تأمین میکنن، ولی تو DEX یه عده به عنوان تأمین کننده نقدشوندگی، پولشون رو میذارن وسط. CEX ها معمولاً سریع‌ترن و کارمزد کمتری میگیرن، اما DEX ها آزادی عمل و امنیت بیشتری به کاربر میدن چون کنترل دارایی ها دست خودشونه. اگه میخوای از صرافی ها اطلاعات بیشتری داشته باشی به صفحه آموزش صرافی ارز دیجیتال مراجعه کن.
بیشتر بخوانید: آشنایی کامل با صرافی بایننس
عوامل کلیدی موثر بر لیکوییدیتی در صرافی ها
نقدشوندگی تو صرافی ها به چند تا عامل مهم بستگی داره. این عوامل بهت میگن که یه صرافی چقدر میتونه سریع و بی‌دردسر سفارش های سنگین رو هم اجرا کنه:
- حجم معاملات روزانه: هر چقدر حجم خرید و فروش یه صرافی تو روز بیشتر باشه، نقدشوندگی اون بالاتره. این باعث میشه سفارشت سریع‌تر بره تو دل بازار و اسپرد هم کم بشه.
- تعداد کاربران فعال: وقتی تریدرها زیادی فعال باشن، همیشه یکی هست که بخواد بخره و یکی بخواد بفروشه. این موضوع اسپرد رو میاره پایین و به بازار ثبات میده.
- عمق بازار: عمق بازار یعنی اینکه چقدر سفارش (چه خرید چه فروش) تو دفتر سفارش تو قیمت‌های مختلف موجوده. وقتی عمق بازار زیاد باشه، میتونی یه سفارش بزرگ بذاری بدون اینکه قیمت حسابی تکون بخوره.
- دسترسی به بازارهای بین‌المللی: صرافی هایی که با بازارهای بزرگ جهانی کار میکنن، حجم معاملاتشون هم خیلی بالاتره. این کار باعث میشه نقدشوندگی تو یه سطح عالی حفظ بشه.
- تنوع جفت ارزها: هر چی تعداد جفت ارزهایی که میتونی تو یه صرافی معامله کنی بیشتر باشه، فرصت های بیشتری برای تریدرها فراهم میشه. همین باعث میشه حجم معاملات بره بالا و در نتیجه نقدشوندگی هم بهتر بشه.
روش های اندازه گیری لیکوییدیتی ارزهای دیجیتال
برای اینکه بفهمی یه ارز دیجیتال چقدر نقدشوندگی داره، باید این معیارها رو چک کنی. این معیارها به تریدرها کمک میکنن ریسک معاملاتشون رو بفهمن:
- اختلاف قیمت خرید و فروش (اسپرد): این یعنی فاصله بین بهترین قیمتی که خریدار پیشنهاد داده و بهترین قیمتی که فروشنده میفروشه. هر چی این فاصله کمتر باشه، یعنی بازار لیکوییدتره.
- حجم معاملات تو یه بازه مشخص: اینکه یه دارایی تو ۲۴ ساعت یا یه هفته چقدر دست به دست شده، نشون میده که چقدر معامله میشه.
- ارزش کل بازار (Market Cap): میزان کل سرمایه‌ای که تو یه ارز دیجیتال قفل شده، قدرت نقدشوندگی اون رو نشون میده. هر چی مارکت کپ یه ارز، بیشتر باشه، راحت‌تر میشه اونو خرید و فروخت.
تاثیر لیکوییدیتی بالا یا پایین بر تجربه معامله گران
لیکوییدیتی بالا به معامله گران کمک میکنه تا خرید یا فروش رو سریع و با کمترین اختلاف قیمت انجام داد. وقتی بازار لیکوییده، سفارشت بدون هیچ مشکلی انجام میشه و خطر لغزش قیمت یا همون اسلیپج (Slippage) هم کم میشه.
این شرایط برای تریدرهای حرفه‌ای که پول زیادی رو جابه‌جا میکنن، خیلی حیاتیه. اما وای به وقتی که Liquidity بیاد پایین! اگه نقدشوندگی ضعیف باشه، تریدر نمیتونه دارایی‌اش رو به موقع و با قیمت خوب بفروشه. تو این حالت اسپرد سر به فلک میکشه و هزینه معامله میره بالا.
ممکنه حتی سرمایه گذار مجبور شه دارایی‌اش رو با قیمتی بفروشه که اصلاً انتظارش رو نداشته. واسه همین صرافی هایی که نقدشوندگی بالاتری دارن، همیشه تجربه بهتری به تریدرها میدن و بهشون اعتماد بیشتری میشه.
انواع Liquidity و کاربرد آنها در صرافی ها
نقدشوندگی فقط یه واژه ساده نیست و انواع مختلفی تو بازارهای مالی داره:
- لیکوییدیتی حسابداری: این مدل به توانایی یه شرکت یا صرافی برای پرداخت سریع بدهی های کوچیکش برمیگرده. یعنی اینکه چقدر موجودی داره که بتونه تعهدات مالی رو سریع تسویه کنه.
- لیکوییدیتی بازار: این همونیه که بیشتر باهاش کار داریم. نشون میده یه دارایی تو بازار چقدر راحت و سریع دست به دست میشه. تو صرافی های ارز دیجیتال، هر چی خریدار و فروشنده بیشتر باشن، نقدشوندگی بازار بالاتر میره.
جمع بندی
لیکوییدیتی (Liquidity) مهم‌ترین چیزیه که کیفیت یه صرافی و امنیت معامله هات رو نشون میده. وقتی نقدشوندگی بالا باشه، سفارشت عین آب خوردن اجرا میشه و خبری از اسپرد زیاد نیست.
ما تو این مقاله فهمیدیم که حجم معاملات، تعداد کاربر و عمق بازار چطور نقدشوندگی رو بالا میبرن. همین‌طور دیدیم که چطور میشه نقدشوندگی رو با چک کردن حجم و اسپرد قیمت فهمید و فرق بین نقدشوندگی تو صرافی ها متمرکز و غیرمتمرکز چیه. اگه میخوای مسیر تریدر شدن رو حرفه‌ای ادامه بدی، پیشنهاد می‌کنیم بقیه مطالب آموزشی کریپتونگار رو از دست ندی.
سوالات متداول
چطور می‌تونم بفهمم نقدشوندگی یه صرافی خوبه؟
باید ببینی حجم معاملات روزانه‌اش چقدره، چقدر سفارش خرید و فروش تو دفتر سفارش (عمق بازار) هست، و فاصله بین قیمت خرید و فروش چقدر کمه. این شاخص ها کل ماجرا رو نشونت میدن.
کاهش نقدشوندگی چه تاثیری روی معامله گران داره؟
وقتی نقدشوندگی پایینه، سفارشت سخت انجام میشه و اسلیپج میره بالا. یعنی چی؟ یعنی هزینه‌ای که بابت معامله میدی، بیشتر میشه و ممکنه پولت گیر کنه. این وضعیت حتی تو معاملات کوچیک هم خطرناکه.
آیا نقدشوندگی روی پولی که بابت کارمزد میدیم، اثر میذاره؟
بله! تو بازارهایی که نقدشوندگی‌شون بالاست، کارمزد نهایی که پرداخت میکنی، کمتر میشه. چون سفارش ها سریع‌تر انجام میشن و مجبور نیستی بابت لغزش قیمت یا مشکلات پنهان، پول اضافه بدی.
فرق نقدشوندگی تو CEX و DEX چیه؟
تو صرافی ها متمرکز (CEX)، دفتر سفارش اصلی‌ترین جاییه که نقدشوندگی ازش میاد. ولی تو صرافی ها غیرمتمرکز (DEX)، نقدشوندگی بیشترش وابسته به همون استخرهای نقدشوندگی و پولی هست که کاربرا میذارن وسط.
چرا میگن اختلاف قیمت خرید و فروش شاخص مهمیه؟
چون وقتی این اختلاف کمه، نشون میده که خریدار و فروشنده حسابی تو بازار هستن. این یعنی اجرای سفارش ها روونه و تریدر بابت هزینه‌های پنهان، پول کمتری از دست میده.
