مسیر جدید پالیگان: AggLayer را با یک مثال قابل فهم بشناسیم

پالیگان (Polygon) به عنوان یکی از پیشگامان حل مسئله مقیاس پذیری در اکوسیستم اتریوم، با ارائه AggLayer گام بزرگی برداشته. تو آموزش ارز دیجیتال آشنا شدیم که راهکارهای لایه دوم مثل Polygon zkEVM و Optimistic Rollups مشکل کارمزد و سرعت رو حل میکنن. اما Agg Layer رویایی بزرگتر رو دنبال میکنه: ایجاد اینترنت یکپارچه بلاکچین ها.

Agg Layer یک چهارچوب هوشمند و یکپارچه هست که هدف اون تبدیل شبکه های مختلف لایه‌۲ و لایه‌۳ به یک سیستم هماهنگ، مقیاس پذیر و امنه. تو این مقاله، با بررسی ساختار، عملکرد، مزایا و مثالهای واقعی Agg Layer، سعی میکنیم این مفهوم پیچیده رو به‌صورت ساده و کاربردی توضیح بدیم. برای ادامه مطالعه همراه کریپتونگار باشید.

AggLayer چیست؟

AggLayer (مخفف Aggregated Layer یا لایه تجمیع شده) یک زیر ساخت یکپارچه سازیه. Agg Layer توسط Polygon Labs برای حل مشکلات تکه تکه شدگی اکوسیستم‌های بلاکچین طراحی شده. Agg Layer یک لایه اتصال و هماهنگیه که زیرساختی یکپارچه برای ارتباط امن و کارآمد بین زنجیره های مستقل و مختلف فراهم میکنه. درواقع، Agg Layer مثل یک روتر یا سوئیچ مرکزی در یک شبکه بزرگ عمل میکنه. این روتر بسته‌های اطلاعاتی (تراکنش ها و دارایی ها) رو بین زنجیره های عضو دریافت، تایید و به مقصد صحیح هدایت میکنه.

بیشتر بخوانید: معرفی پلتفرم پالیگان (Polygon)

هدف اصلی Agg Layer، از بین بردن شکاف تجربی (User Experience Gap) بین زنجیره های مختلفه. اگر کاربری بخواد دارایی رو از Polygon zkEVM به آربیتروم منتقل کنه، باید از پل‌های پیچیده، زمان انتظار طولانی و کارمزدهای متعدد عبور کنه. Agg Layer با ایجاد یک لایه ناهمگن زدایی (Homogenization Layer)، این فرآیند رو به یک «سوئیچ زنجیره ای» ساده و آنی تبدیل میکنه. درواقع، Agg Layer نقش یک بازار بین‌المللی بلاکچین رو بازی میکنه که در اون هر شبکه بتونه در یک اکوسیستم بزرگتر با سایرین تعامل داشته باشه. برای مطالعه بیشتر بلاکچین ها به صفحه آموزش بلاکچین مراجعه کنید.

اهمیت Agg Layer در شبکه پالیگان

اهمیت AggLayer رو میتونیم در چهار محور کلیدی خلاصه کنیم:

• تحقق چشم انداز پالیگان: Agg Layer ستون فقرات معماری Polygon 2.0 هست که هدف اون تبدیل شدن به ارزش لایه اینترنته. بدون یک لایه هماهنگ کننده، اکوسیستم متشکل از زنجیره های متعدد، دچار تکه تکه شدگی (Fragmentation) میشه. Agg Layer این تکه‌ها رو به یک شبکه منسجم تبدیل میکنه.
• خاتمه دادن به سلطه تک زنجیره ها: فلسفه Agg Layer بر این اصل استواره که هیچ زنجیره واحدی نمیتونه همه نیازها (سرعت بالا، هزینه پایین،…) رو به طور همزمان برآورده کنه. بنابراین، باید اجازه داد هر dApp یا جامعه‌ای، زنجیره خودش رو انتخاب کنه یا حتی بسازه، اما بتونه به سادگی با کل اکوسیستم ارتباط برقرار کنه.
• جمع آوری نقدینگی و امنیت: تکه تکه شدگی نقدینگی بزرگترین مانع رشد DeFi به حساب میاد. Agg Layer با ایجاد جریان آزاد دارایی بین زنجیره ها، بدون نیاز به پل‌های سنتی، نقدینگی رو در سراسر شبکه متمرکز و در دسترس همه قرار میده. همچنین، مدل امنیتی اون میتونه امنیت زنجیره های کوچکتر رو با اتکا به کل شبکه افزایش بده.
• رقابت با غول های متمرکز: برای رقابت با تجربه یکپارچه و روان پلتفرم های وب۲، کاربرای بلاکچین باید از پیچیدگی‌های فنی (مانند انتخاب شبکه، تعویض توکن، کارمزدهای متفاوت) رها بشن. Agg Layer دقیقا این تجربه کاربری ساده و یکپارچه رو ارائه میده.

بیشتر بخوانید: لایه دو بلاکچین چیست و چگونه هزینه تراکنش ها را کاهش می دهد؟

نحوه عملکرد Agg Layer

 AggLayer مانند یک مکانیسم هوشمند عمل میکنه که بر پایه ZK proofs و aggregation استواره. زنجیره های متصل (مانند rollupها) اثبات‌های ZK خودش رو تولید میکنن و اونها رو به Agg Layer ارسال میکنه. Agg Layer این اثبات‌ها رو تجمیع میکنه و یک اثبات واحد رو به اتریوم پست میکنه. در ادامه برای درک بهتر با ساختار معماری و مکانیسم اون آشنا میشیم.

ساختار و معماری فنی

معماری Agg Layer از دو جزء اصلی تشکیل شده:

• Agg Layer Node (گره Agg Layer): این نرم‌افزار توسط هر زنجیره عضو در شبکه اجرا میشه. وظیفه اون، نظارت بر وضعیت زنجیره محلی، تولید اثبات حالت (State Proof) و برقراری ارتباط با دیگر گره‌های Agg Layer هست. درواقع هر زنجیره مستقل باقی میمونه، اما از طریق این گره به شبکه بزرگتر متصل میشه.
• Agg Layer Core (هسته Agg Layer): این یک قرارداد هوشمند یا مجموعه‌ای از قراردادهاست که احتمالا روی یک زنجیره امن و غیرمتمرکز (مانند اتریوم) مستقر میشه. هسته نقش دفتر کل مرکزی و سیستم هماهنگ کننده رو ایفا میکنه. تمام اثبات‌های حالت ارسالی از زنجیره های عضو در اینجا جمع‌آوری، تایید و یک دید جهانی یکپارچه از وضعیت همه زنجیره ها ایجاد میکنه.

وقتی یک تراکنش بین زنجیره ای آغاز میشه، گره Agg Layer در زنجیره مبدا، یک اثبات (اغلب از نوع ZK-Proof) مبنی بر وقوع تراکنش و به روزرسانی حالت زنجیره تولید میکنه. این اثبات به هسته Agg Layer ارسال میشه. هسته، اعتبار اثبات رو تایید و سپس یک پیام تایید شده به گره Agg Layer در زنجیره مقصد ارسال میکنه. در نهایت به اون اطلاع میده که میتونه تراکنش مربوطه رو نهایی کنه.

بیشتر بخوانید: معرفی ZK-Proof (اثبات دانش صفر) و بهبود حریم خصوصی تراکنش‌های مالی

مکانیسم اجماع و پردازش تراکنش ها

AggLayer خودش یک زنجیره نیست که نیاز به مکانیزم اجماع داشته باشه. در عوض، از یک سیستم تایید اثبات (Proof Verification System) و سرویس سفارش دهی تراکنش های بین زنجیره‌ای (Cross-Chain Transaction Ordering Service) استفاده میکنه.

• تایید اثبات: هسته Agg Layer به عنوان یک تایید کننده عالی (Sufficient Verifier) عمل میکنه. اثبات‌های ارسالی از زنجیره‌های عضو (که میتونن ZK-Proof، اثبات اعتبار در زنجیره‌های PoS یا هر نوع اثبات رمزنگاری دیگری باشن) رو تایید میکنه. این کار نیاز برای اعتماد به واسطه های خارجی رو از بین میبره.
• سفارش دهی (Ordering): برای جلوگیری از حمله‌هایی مانند «دوبار خرج کردن بین زنجیره‌ای»، Agg Layer باید ترتیب تراکنش های بین زنجیره‌ای رو تضمین کنه. این کار از طریق یک پروتکل سفارش دهی غیرمتمرکز انجام میشه که توالی جهانی و توافقی از رویدادهای بین زنجیره‌ای ایجاد میکنه. این سرویس تضمین میکنه که اگر تراکنشی در زنجیره A خرج بشه، همون تراکنش نمیتونه در زنجیره B هم پردازش بشه.

تراکنش‌ های درون زنجیره‌ای (داخل یک زنجیره) مانند قبل و با سرعت بالا پردازش میشن. تنها تراکنش های بین زنجیره‌ای هستن که باید از کانال Agg Layer عبور کنن و به همین دلیل، تاخیر بسیار کمتری نسبت به پل‌های سنتی دارن.

مزایا و ویژگی های کلیدی Agg Layer

در ادامه با مهم‌ترین ویژگی های Agg Layer آشنا میشیم:

• تجربه کاربری یکپارچه (Unified UX): کاربرا میتونن با یک کلیک بین برنامه های واقع در زنجیره های مختلف حرکت کنند، بدون اینکه متوجه تغییر پشت صحنه بشن.
• نقدینگی یکپارچه (Unified Liquidity): استخرهای نقدینگی در سراسر زنجیره های متصل به Agg‌ Layer، به صورت مجازی یکپارچه میشن و عمق نقدینگی رو به شدت افزایش میدن.
• امنیت یکپارچه (Unified Security): Agg Layer از مکانیسم‌های رمزنگاری (مانند ZK-Proofs) برای تایید تراکنش های بین زنجیره‌ای استفاده میکنه و نیاز به مدل‌های اعتمادی پرریسک رو از بین میبره.
• توسعه پذیری (Scalability): این معماری به توسعه دهندگان اجازه میده تا برنامه های خود رو روی زنجیره‌ای با ویژگی های دلخواه (مثلا با حریم خصوصی بالا یا هزینه بسیار پایین) اجرا کنن، در حالی که به کاربرا و دارایی های تمام شبکه دسترسی دارن.
• فراگیر بودن (Inclusivity): Agg Layer ذاتا زنجیره خنثی (Chain Agnostic) طراحی شده. در تئوری، هر زنجیره‌ای (حتی خارج از اکوسیستم پالیگان) میتونه با رعایت استانداردها به اون متصل بشه.
• کارمزدهای پایین و سرعت بالا: حذف پل های چند مرحله‌ای و استفاده از اثبات‌های کارآمد، هزینه و زمان تراکنش های بین زنجیره‌ای رو به حداقل میرسونه.

مثال کاربردی از Agg Layer در تراکنش ها

فرض کنید یک کاربر به نام "سارا" میخواد یک بازی بلاکچینی در یک Supernet اختصاصی بازی محور (مثلا Polygon Gaming Chain) بازی کنه. این شبکه از Agg‌Layer پشتیبانی میکنه.

1. سارا مالک ۱۰ ارز MATIC در کیف پول خود روی شبکه اصلی پالیگانه.
2. تصمیم میگیره این ۱۰ MATIC رو به شبکه بازی منتقل کنه تا خریدهای داخل بازی انجام بده.
3. با استفاده از Agg Layer Bridge، این انتقال به صورت فوری (در کمتر از ۱۰ ثانیه) و با کارمزد بسیار پایین انجام میشه.
4. در حین بازی، تمام تراکنش های سارا در Supernet محلی جمع آوری میشن.
5. در پایان روز، تمام این تراکنش‌ ها به صورت دسته‌ای به Agg Layer ارسال و با یک اثبات ZK تایید میشن.
6. Agg Layer این داده‌ها رو به اتریوم ارسال میکنه و سارا میتونه در صورت تمایل، دارایی خودش رو به هر شبکه دیگری منتقل کنه.

همه اینها بدون نیاز به صبر چندین ساعته یا تعامل با پل‌های ریسکی انجام میشه. این سادگی و روانی، تجربه کاربری رو به سطحی از راحتی میرسونه که تاکنون در بلاکچین ها بسیار نادر بوده.

مقایسه Agg Layer با دیگر راهکارهای مقیاس پذیری

در ادامه، جدول مقایسه Agg Layer رو با سایر پل‌های بین زنجیره ای بررسی میکنیم.

آینده Agg Layer و توسعه در اکوسیستم پالیگان

آینده AggLayer با نقشه راه Polygon 2.0 گره خورده. انتظار میره استقرار Agg Layer به تدریج و در چند فاز انجام بشه. فاز اول احتمالا بر روی اتصال زنجیره های داخلی پالیگان (PoS ،zkEVM ،Miden) متمرکزه و سپس به سمت پذیرش زنجیره های خارجی گسترش پیدا میکنه. موفقیت بلند مدت Agg Layer به پذیرش اون توسط پروژه‌های خارج از اکوسیستم پالیگان بستگی داره. تیم پالیگان احتمالا ابزارها و مستندات جامعی برای تسهیل این ادغام ارائه میکنه.

با فراهم شدن بستر Agg Layer، شاهد ظهور نسل جدیدی از dAppها خواهیم بود که از ابتدا برای کار در چندین زنجیره طراحی شدن و از مزایای هر یک بهره میبرن. مثلا پرداخت‌های ارزان در یک زنجیره و محاسبات پیچیده در زنجیره دیگر.

AggLayer مستقیما با چشم‌اندازهای مشابه مانند «سوپرچین» آربیتروم و اپتیمیسم، معماری آوالانچ و راهکارهای دیگر رقابت خواهد کرد. همچنین احتمال همکاری‌های فنی برای ایجاد استانداردهای صنعتی وجود داره.در نهایت اگر Agg Layer موفق بشه، میتونه تقاضا برای توکن بومی شبکه رو به عنوان وسیله‌ای برای پرداخت کارمزدها و شرکت در امنیت شبکه افزایش بده.

جمع بندی

AggLayer تو پالیگان صرفا یک ارتقای فنی نیست؛ یک تغییر اساسی در نحوه تفکر درباره معماری بلاکچینه. به جای تلاش برای ساختن یک ابرزنجیره واحد که همه مشکلات رو حل کنه، Agg Layer پذیرفته که آینده، آینده شبکه‌ای از هزاران زنجیره تخصصیه. هنر اصلی، نه در ساختن این زنجیره‌ها، که در یکپارچه کردن اونها به شیوه‌ای امن، غیرمتمرکز و بی‌دردسر برای کاربر نهاییه.

اگر Agg‌ Layer به وعده‌های خود عمل کنه، میتونه شکاف بزرگ بین دنیای چند زنجیره ای پیچیده فعلی و تجربه ساده و یکپارچه مورد نیاز برای پذیرش گسترده رو پر کنه. این فناوری، پالیگان رو از یک ارائه دهنده راهکارهای مقیاس پذیری، به یک معمار زیرساخت اینترنت ارزش تبدیل میکنه. اگرچه چالش‌های فنی و حاکمیتی پیش‌رو بسیاره، اما بدون شک، Agg‌ Layer یکی از جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های فضای بلاکچینه که ارزش رصد دقیق رو داره. برای مطالعه مقاله های بیشتر به وب سایت کریپتونگار مراجعه کنید.

سوالات متداول