آشنایی با بهترین اوراکل‌ های غیرمتمرکز بلاکچین در سال ۲۰۲۵

اوراکل‌ های غیرمتمرکز که بر پایه فناوری بلاکچین و غیرمتمرکز بودن شکل گرفته اند، نقش مهمی در اکوسیستم وب ۳ ایفا می‌کنند. این اوراکل‌ها به اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) امکان تعامل مؤثر با داده‌های دنیای واقعی را می‌دهند و کاربرد و ارزش آن‌ها را در حوزه‌هایی مانند امور مالی، بیمه، مدیریت زنجیره تأمین و صنایع دیگر افزایش می‌دهند. اهمیت این اوراکل‌ها در ایجاد اکوسیستم‌هایی واقعاً غیرمتمرکز، خودکار و قابل‌اعتماد است که از داده‌های لحظه‌ای دنیای واقعی بهره می‌برند. در این مقاله از کریپتونگار، با مفهوم اوراکل غیرمتمرکز، نحوه کار آن‌ها و پنج نمونه برتر در سال ۲۰۲۵ آشنا می‌شویم.

شبکه اوراکل غیرمتمرکز چیست؟

شبکه اوراکل غیرمتمرکز (DON) یک مفهوم پیشرفته در زمینه اوراکل‌های بلاکچین است. برخلاف اوراکل‌های سنتی که برای دریافت داده به یک منبع واحد تکیه دارند، DON از شبکه‌ای از نودها (گره‌ها) برای دریافت، اعتبارسنجی و انتقال داده‌ها از منابع مختلف استفاده می‌کند. این رویکرد غیرمتمرکز باعث افزایش امنیت، قابلیت اطمینان و اعتماد به داده‌هایی می‌شود که توسط قراردادهای هوشمند استفاده می‌شوند.

در یک DON، چندین نود مستقل با یکدیگر همکاری می‌کنند تا اطلاعات را جمع‌آوری و بررسی کنند، پیش از آنکه این داده‌ها روی بلاکچین نوشته شوند. این فرایند، ریسک دستکاری داده‌ها، خطاها و نقاط شکست متمرکز را کاهش می‌دهد؛ مواردی که در محیط‌های غیرمتمرکز بسیار حیاتی هستند. شبکه‌های DON به‌ویژه برای قراردادهای پیچیده‌ای مفید هستند که به داده‌هایی از منابع مختلف نیاز دارند؛ مانند اطلاعات هواشناسی برای بیمه محصولات کشاورزی یا قیمت دارایی‌ها برای امور مالی غیرمتمرکز (DeFi).

بیشتر بخوانید: zapping در دیفای چیست؟ شناخت کاربرد اساسی زپینگ

پروتکل اوراکل غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند؟

یک پروتکل اوراکل غیرمتمرکز از مجموعه‌ای از مراحل برای تضمین انتقال قابل اطمینان و امن داده به بلاکچین استفاده می‌کند:

1. درخواست داده (Data Request): یک قرارداد هوشمند، داده‌ای مانند قیمت سهام یا شرایط آب‌وهوایی را درخواست می‌کند.
2. انتخاب نودها (Node Selection): پروتکل گروهی از نودهای مستقل را برای بازیابی داده انتخاب می‌کند. 
3. دریافت داده (Data Acquisition): هر نود، داده را از منابع خارجی مشخص‌شده جمع‌آوری می‌کند. 
4. اعتبارسنجی داده (Data Validation): نودها داده‌ها را با استفاده از مکانیزم‌های اجماع، اعتبارسنجی و تجمیع می‌کنند. 
5. انتقال داده (Data Transfer): داده‌های تجمیع‌شده به قرارداد هوشمند منتقل می‌شوند. 
6. تسویه و پاداش (Settlement and Rewards): نودها به‌خاطر مشارکت خود پاداش دریافت می‌کنند که معمولاً به‌صورت رمز ارز بومی شبکه پرداخت می‌شود. 

نقش اوراکل‌های بلاکچین در وب ۳

شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز نقش مهمی در افزایش امنیت و اعتماد در اکوسیستم وب ۳ ایفا می‌کنند. این اوراکل‌ها مزایای زیر را فراهم می‌آورند که توسعه و کارایی برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) را تسهیل می‌کند:

• افزایش امنیت و اعتماد: اوراکل‌ های غیرمتمرکز با ارائه دسترسی امن به داده‌های خارجی، ریسک‌های دستکاری اطلاعات و نقاط شکست متمرکز را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهند. 
• ادغام داده‌های دنیای واقعی: این اوراکل‌ها خلاء مهم بین قراردادهای هوشمند و داده‌های برون‌زنجیره‌ای را پر کرده و امکان تعامل قراردادها با رویدادها و اطلاعات دنیای واقعی را فراهم می‌کنند. 
• بهبود قابلیت اطمینان و دقت داده: با تجمیع داده از منابع متعدد، این اوراکل‌ها تضمین می‌کنند که داده‌های واردشده به قراردادهای هوشمند، دقیق و قابل‌اعتماد باشند؛ امری حیاتی برای حوزه‌هایی مانند دیفای، بیمه و مدیریت زنجیره تأمین. 
• افزایش تعامل‌پذیری و انعطاف‌پذیری: اوراکل‌ های غیرمتمرکز با ارائه قابلیت‌های میان‌زنجیره‌ای (cross-chain) امکان تبادل یکپارچه داده بین شبکه‌های بلاکچین مختلف را فراهم کرده و گزینه‌های سفارشی‌سازی برای dAppهای گوناگون ارائه می‌دهند.

۵ اوراکل برتر بلاکچین در سال ۲۰۲۵

در ادامه، اوراکل‌ های غیرمتمرکز را معرفی می‌کنیم که مزایای مشخصی برای اکوسیستم بلاکچین ارائه می‌دهند و نیازها و کاربردهای مختلفی را پوشش می‌دهند. این پروژه‌ها بر اساس محبوبیت، تعداد بلاکچین‌ های پشتیبانی‌شده، تعداد پروژه‌ها و تعداد درخواست‌های پردازش‌شده بررسی شده‌اند:

چین لینک (LINK)

• بلاکچین‌ های پشتیبانی‌شده: اتریوم، BNB Chain، پولکادات، پالیگان، آوالانچ، فانتوم، آربیتروم، آپتیمیسم و غیره. 
• تعداد پروژه‌ها: بیش از ۱۹۰۰. 
• تعداد یکپارچه‌سازی‌ها: بیش از ۲۳۰۰. 
• ارزش کل فعال‌شده (TVE): بیش از ۹ تریلیون دلار.

چین لینک یکی از شناخته‌شده‌ترین شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز است که داده‌های دنیای واقعی را به قراردادهای هوشمند در بلاکچین ارائه می‌دهد. این شبکه به‌خاطر قابلیت اطمینان و مشارکت‌های گسترده‌اش در صنایع مختلف شهرت دارد. توکن LINK در درجه اول برای پرداخت به اپراتورهای نود در شبکه استفاده می‌شود و به‌عنوان پاداش برای دریافت، اعتبارسنجی و تحویل داده‌ها به قراردادهای هوشمند عمل می‌کند.

چین لینک از یک شبکه نودهای مستقل برای بازیابی و تأیید داده‌ها از منابع خارجی متعدد استفاده کرده و بدین‌وسیله، تحویل دقیق و قابل‌اطمینانی از داده‌ها به قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کند. این شبکه در قابلیت محاسبات آفچین (خارج از زنجیره) خود نیز برجسته است و امکان پردازش وظایف پیچیده را فراهم می‌کند.

مزایا:

• امنیت و قابلیت اطمینان بالا.
• توزیع گسترده.
• مشارکت‌های قوی.
• پشتیبانی از انواع مختلف داده‌ها.

معایب:

• پیچیدگی در درک و ادغام برای کاربران جدید .
• احتمال تمرکز در بین اپراتورهای نود.
  

پایت نتورک (PYTH)

• بلاکچین‌ های پشتیبانی‌شده: سولانا، EOS، EVM، Sei.
• EOS ،EVM ،Stacks ،Sei ،Linea ،Neutro.
• تعداد پروژه‌ها: بیش از ۲۳۰ برنامه بلاکچینی و غیر بلاکچینی. 
• تعداد منابع داده: بیش از ۳۸۰. 

پایت نتورک (Pyth Network) در ارائه داده‌های بازار مالی با دقت بالا، مانند قیمت دارایی‌ها برای برنامه‌های بلاکچین، تخصص دارد. توکن PYTH برای تشویق ارائه‌دهندگان داده به ارائه دقیق اطلاعات دنیای واقعی استفاده می‌شود و این ارائه‌دهندگان به‌خاطر مشارکت خود پاداش می‌گیرند.

Pyth داده‌ها را از طیف گسترده‌ای از ارائه‌دهندگان ممتاز جمع‌آوری کرده و در بلاکچین منتشر می‌سازد. تمرکز اصلی این شبکه بر داده‌های بازار مالی، به‌روزرسانی‌های با فرکانس بالا و همکاری با ارائه‌دهندگان حرفه‌ای داده است.

با توجه به رشد علاقه‌مندی به دیفای، شبکه Pyth موقعیت خوبی برای ارائه داده‌های کلیدی مالی در برنامه‌های بلاکچین دارد. همکاری این شبکه با مؤسسات مالی پیشرو و تمرکز آن بر داده‌های لحظه‌ای، آینده‌ای روشن را برای پذیرش و رشد آن نوید می‌دهد.

مزایا:

• داده‌های مالی با کیفیت و قابل‌اعتماد.
• مشارکت‌های قوی با مؤسسات مالی.
  

معایب:

• تخصص محدود و تمرکز بر کاربردهای مالی.

باند (BAND)

• بلاکچین‌ های پشتیبانی‌شده: اتریوم، BNB Chain، آوالانچ، Celo ،Secret ،Astar. 
• تعداد یکپارچه‌سازی‌ها: ۳۶. 
• تعداد کل درخواست‌های داده: بیش از ۲۱ میلیون.

باند پروتکل (Band Protocol) یک اوراکل داده غیرمتمرکز با تأکید بر مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری ارائه می‌دهد. این شبکه از مدل اثبات سهام واگذار شده (DPoS) برای نودهای اوراکل خود استفاده می‌کند تا دسترسی سریع و دقیق به داده‌ها را تضمین کند.

توکن BAND به‌عنوان ابزاری برای حاکمیت و امنیت عمل می‌کند؛ اعتبارسنج‌ها BAND را استیک می‌کنند تا در شبکه مشارکت کرده، فیدهای داده را ایمن‌سازی کنند و پاداش دریافت نمایند. این اوراکل به دلیل ویژگی‌هایی مانند اشتراک‌گذاری داده میان‌زنجیره‌ای و اسکریپت‌های اوراکل قابل شخصی‌سازی، از دیگران متمایز می‌شود.

مزایا:

• ایجاد اوراکل‌های مقیاس‌پذیر و انعطاف‌پذیر.
• قابلیت عملکرد بین زنجیره‌ای.

معایب:

• کمتر شناخته شده نسبت به رقبا، که ممکن است تأثیر منفی بر اثرات شبکه‌ای و پذیرش داشته باشد.

API3

• بلاکچین‌ های پشتیبانی‌شده: اتریوم، BNB Chain، آپتیمیسم، Moonbeam ،Fantom ،Gnosis ،Moonriver ،Arbitrum. 
• تعداد کانال‌های داده: بیش از ۱۲۰.

API3 ارتباط بین API های سنتی و بلاکچین را تسهیل کرده و رویکردی مستقیم‌تر به ارائه فیدهای داده ارائه می‌دهد. این قابلیت به ارائه‌دهندگان API امکان می‌دهد تا نودهای خود را اجرا کرده و داده‌ها را مستقیماً و بدون واسطه در بلاکچین ارائه دهند. توکن API3$ برای حاکمیت بر اکوسیستم API3 استفاده می‌شود و به دارندگان توکن اجازه می‌دهد درباره پیشنهادها رأی دهند و جهت پروژه را تعیین کنند.

ویژگی‌های مشخص این شبکه شامل رابط مستقیم API با قرارداد هوشمند، حاکمیت غیرمتمرکز و تمرکز بر کاهش وابستگی به واسطه‌هاست. رویکرد نوآورانه API3 نسبت به اوراکل‌های غیرمتمرکز و قابلیت آن در ادغام داده‌های سنتی با بلاکچین، آن را به یکی از بازیگران امیدوارکننده در بازار اوراکل تبدیل می‌کند.

مزایا:

• اتصال مستقیم API به قرارداد هوشمند و کاهش نقاط ضعف.
• تأکید قوی بر تمرکززدایی.
  

معایب:

• پروژه‌ای نسبتاً جدید در بازار که ممکن است پذیرش آن را دشوارتر کند.

 فلر نتورک (FLR)

• بلاکچین‌ های پشتیبانی‌شده: اتریوم، کازماس و سایر شبکه‌های مبتنی بر EVM. 
• تعداد پروژه‌ها: بیش از ۲۷۰.

فلر نتورک (Flare Network) با هدف ارائه انتقال داده امن و مقیاس‌پذیر بین بلاکچین‌ها و اینترنت طراحی شده است. این شبکه قراردادهای هوشمند اتریوم را با مکانیزم اجماع آوالانچ ترکیب می‌کند و ترکیبی از سرعت و امنیت را ایجاد می‌نماید. توکن FLR برای حاکمیت در شبکه استفاده می‌شود و به دارندگان اجازه می‌دهد در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشته باشند و به‌عنوان وثیقه برای صدور و بازخرید امن دارایی‌ها در اکوسیستم عمل کنند. ویژگی‌های شاخص این شبکه شامل ادغام قراردادهای هوشمند اتریوم، تمرکز بر مقیاس‌پذیری و قابلیت همکاری است.

مزایا:

• مقیاس‌پذیری بالا. 
• قابلیت همکاری بین بلاکچین‌های مختلف. 
• استفاده از مکانیزم اجماع متفاوت.
  

معایب:

• هنوز در حال توسعه است، که ممکن است منجر به عدم قطعیت در مورد قابلیت‌ها و پذیرش آینده آن شود.

جمع بندی

نقش اوراکل‌ های غیرمتمرکز در اکوسیستم بلاکچین و وب ۳ بدون شک حیاتی است. همان‌طور که در این مقاله توضیح داده شد، این اوراکل‌ها به‌عنوان پل‌های ارتباطی مهم بین دنیای خارجی و بلاکچین عمل می‌کنند و موجب بهبود عملکرد، قابلیت اطمینان و کاربردپذیری قراردادهای هوشمند در طیف گسترده‌ای از حوزه‌ها می‌شوند.

برای سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان، درک درست و انتخاب پروژه اوراکل مناسب، نیازمند ارزیابی دقیق فناوری، نرخ پذیرش و قابلیت یکپارچه‌سازی آن در فضای وب ۳ است. آینده فناوری بلاکچین به‌شدت به توسعه و اثربخشی این اوراکل‌ها وابسته است.