تایید هویت دو عاملی (2FA) چیست؟ آموزش فعال‌سازی

در دنیای امروز که اطلاعات شخصی و داده‌های ما به صورت آنلاین ذخیره و مدیریت می‌شود، استفاده از یک رمز عبور ساده برای حفاظت از حساب‌ها کافی نیست. با افزایش تهدیدات سایبری و حملات فیشینگ، اهمیت به کارگیری روش‌های امنیتی قوی‌تر بیش از پیش احساس می‌شود. یکی از این روش‌هایی که می‌تواند امنیت حساب‌های آنلاین شما را به طرز چشمگیری افزایش دهد، احراز هویت دو عاملی یا 2FA است.
احراز هویت دو عاملی به عنوان یک لایه اضافی از امنیت، شما را ملزم می‌کند تا برای دسترسی به حساب‌های خود، علاوه بر وارد کردن رمز عبور، یک مرحله تأیید هویت دیگر را نیز طی کنید. این فرایند می‌تواند شامل دریافت کد تأیید از طریق پیامک، استفاده از اپلیکیشن‌های ویژه یا حتی تأیید با اثر انگشت باشد. در ادامه این مقاله، به بررسی دقیق‌تر مفهوم احراز هویت دو عاملی، روش‌های مختلف آن و نحوه استفاده از آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا با این روش کاربردی برای حفاظت از حساب‌های آنلاین خود بیش‌تر آشنا شوید.

تایید هویت دو عاملی چیست؟

تأیید هویت دو عاملی (2FA) یک روش امنیتی است که برای محافظت از حساب‌های آنلاین و اطلاعات حساس به کار می‌رود. در این روش، علاوه بر وارد کردن رمز عبور، یک لایه اضافی از تأیید هویت مورد نیاز است که به شکل دومین عامل احراز هویت شناخته می‌شود. این لایه اضافی می‌تواند شامل ارسال یک کد به تلفن همراه از طریق پیامک، استفاده از اپلیکیشن‌های تولید کننده کد مانند Google Authenticator یا تایید از طریق ایمیل باشد.

تأیید هویت دو عاملی از این جهت اهمیت دارد که حتی اگر یک هکر موفق به دستیابی به رمز عبور شما شود، بدون دسترسی به دومین عامل تأیید، نخواهد توانست به حساب شما دسترسی پیدا کند. این امر به خصوص در مواردی که امنیت اطلاعات مالی و شخصی اهمیت بالایی دارد، بسیار مؤثر است.
یکی از حوزه‌هایی که تأیید هویت دو عاملی نقش حیاتی در آن دارد، دنیای ارزهای دیجیتال است. ارزهای دیجیتال مانند بیت‌ کوین، اتریوم و سایر رمزارزها به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و دیجیتال خود، اهداف جذابی برای هکرها و کلاهبرداران هستند. کیف پول‌ های دیجیتال و پلتفرم‌ های مبادله ارزهای دیجیتال اغلب هدف حملات سایبری قرار می‌گیرند و در صورت عدم استفاده از روش‌های امنیتی مناسب، ممکن است سرمایه کاربران به سرقت برود.
با فعال ‌سازی تأیید هویت دو عاملی در حساب‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال، کاربران می‌توانند سطح بالاتری از امنیت را برای دارایی‌های خود فراهم کنند. در این حالت، حتی اگر رمز عبور کیف پول یا حساب کاربری شما به خطر بیفتد، مهاجم بدون دسترسی به دومین عامل تأیید نمی‌تواند به دارایی‌های دیجیتال شما دسترسی پیدا کند. این موضوع اهمیت بسزایی دارد، چرا که در صورت وقوع حمله، بازگرداندن دارایی‌های دیجیتال به دلیل ماهیت غیرقابل برگشت تراکنش‌ها بسیار دشوار یا غیرممکن است.

چرا باید از تایید هویت دو عاملی استفاده کنیم؟

احراز هویت دو عاملی (2FA) یک روش خاص از فرایند تأیید هویت است که نیازمند استفاده از دو عامل مختلف برای اطمینان از هویت واقعی کاربران می‌باشد. با توجه به حجم زیاد اطلاعات شخصی که در دستگاه‌های موبایل و رایانه‌های ما ذخیره می‌شود، این دستگاه‌ها به هدف‌های اصلی هکرها و بد افزارها تبدیل شده‌اند که می‌تواند به نقض حریم خصوصی و سرقت داده‌ها منجر شود.
به همین دلیل، بسیاری از برنامه‌ها و وب‌سایت‌ها نیازمند افزایش سطح امنیت خود برای محافظت از اطلاعات کاربران و سرمایه‌های خود هستند. یکی از روش‌های مؤثری که صرافی ‌های ارز دیجیتال برای تأیید هویت کاربران خود به کار می‌گیرند، استفاده از احراز هویت دو عاملی است. این روش یک لایه امنیتی اضافی فراهم می‌کند که مانع از دسترسی غیرمجاز به حساب‌های کاربران در صرافی‌های رمزنگاری می‌شود. با استفاده از FA2، امنیت حساب‌های کاربری به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد و احتمال وقوع حملات موفق کاهش می‌یابد.
امروزه بسیاری از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها از قابلیت احراز هویت دو عاملی برای تضمین امنیت کاربران خود بهره می‌برند. کارشناسان امنیت سایبری، احراز هویت دو عاملی را به عنوان یکی از موثرترین روش‌ها برای حفاظت از وب‌سایت‌ها و اطلاعات کاربران توصیه می‌کنند. با پیاده‌سازی این روش، خطر از دست رفتن اطلاعات و دسترسی غیرمجاز به داده‌های حساس به طرز قابل توجهی کاهش می‌یابد که این امر به ویژه در دنیای ارزهای دیجیتال از اهمیت بیش‌تری برخوردار است.

انواع روش‌های متداول احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA)

روش‌های متعددی برای احراز هویت دو عاملی (2FA) وجود دارد که هرکدام می‌توانند درجه‌ای از امنیت متفاوت را فراهم کنند. البته، برخی از این روش‌ها، اگرچه امنیت بالاتری دارند، ممکن است نیازمند رمزهای پیچیده‌تر و فرایندهای طولانی‌تر باشند. در ادامه، به معرفی و بررسی رایج‌ترین روش‌های احراز هویت دو مرحله‌ای می‌پردازیم.

احراز هویت با استفاده از تجهیزات سخت‌ افزاری

یکی از قدیمی‌ترین شیوه‌های احراز هویت دو عاملی، استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی کوچک است که به طور مداوم کدهای عددی یکبار مصرف تولید می‌کنند. کاربر برای ورود به حساب کاربری خود باید این کد را در سایت یا اپلیکیشن مربوطه وارد کند. این روش قبلاً در برخی از بانک‌های ایرانی مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما با پیشرفت تکنولوژی و رواج گوشی‌های هوشمند، روش‌های جدیدتری جایگزین آن شده‌اند که هم هزینه کم‌تری دارند و هم استفاده از آنها آسان‌تر است.

احراز هویت با استفاده از پیام متنی و صوتی

استفاده از پیام کوتاه (SMS) یکی از پرکاربردترین روش‌های احراز هویت دو مرحله‌ای است. در این روش، پس از وارد کردن نام کاربری و رمز عبور، یک کد به شماره تلفن همراه کاربر ارسال می‌شود که برای تکمیل فرایند ورود باید این کد را وارد کند.
در نوع دیگر، یک تماس صوتی با کاربر برقرار می‌شود و کد 2FA از طریق صدا به او اعلام می‌شود. اگر چه این روش کم‌تر رایج است، اما در برخی کشورها که تلفن‌های هوشمند هنوز به طور گسترده در دسترس نیستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش‌ها به دلیل سطح امنیتی پایین‌تر، مناسب برای حساب‌های حساس مانند بانک‌ها یا ایمیل‌ها نیستند و بهتر است تنها برای فعالیت‌های آنلاین با حساسیت کم‌تر به کار گرفته شوند.

احراز هویت با استفاده از نرم ‌افزارها

این روش یکی از محبوب‌ترین و کارآمدترین روش‌های احراز هویت دو عاملی است و می‌تواند جایگزین مناسبی برای روش‌های قبلی باشد. در این روش، کاربر باید یکی از اپلیکیشن‌های 2FA را بر روی تلفن همراه خود نصب کند. سپس، این اپلیکیشن می‌تواند کدهای یکبار مصرفی تولید کند که برای ورود به حساب‌های آنلاین مورد نیاز است.
یکی از بزرگ‌ترین مزایای این روش، امنیت بالای آن است. برخلاف روش‌هایی که از پیام متنی یا صوتی استفاده می‌کنند، در اینجا هکرها نمی‌توانند به سادگی به کدهای احراز هویت دسترسی پیدا کنند، زیرا این کدها به صورت محلی و در دستگاه کاربر تولید می‌شوند.
این روش به دلیل امنیت بالا و سهولت استفاده، امروزه به یکی از روش‌های مورد علاقه کاربران برای حفاظت از حساب‌های آنلاینشان تبدیل شده است.

نحوه فعال سازی تایید هویت دو عاملی

فعال‌ سازی احراز هویت دو عاملی یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش امنیت حساب‌های کاربری است و از دسترسی غیرمجاز جلوگیری می‌کند. همانطور که اشاره شد، استفاده از توکن‌های نرم ‌افزاری یا اپلیکیشن‌های 2FA یکی از امن‌ترین و راحت‌ترین روش‌ها برای این منظور است. این اپلیکیشن‌ها برای سیستم‌عامل‌های مختلف طراحی شده‌اند و در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم.

اپلیکیشن‌های 2FA

اپلیکیشن‌های 2FA که روی تلفن همراه نصب می‌شوند، به جرات می‌توان گفت که پرکاربردترین روش برای فعال ‌سازی احراز هویت دو عاملی در سایت‌ها و پلتفرم‌های مختلف هستند. دلیل محبوبیت این اپلیکیشن‌ها این است که به شما اجازه می‌دهند تا کلید دسترسی به همه سایت‌ها و سرویس‌های مورد نیاز خود را در یک مکان یعنی گوشی موبایلتان داشته باشید.
در حالی که ممکن است همیشه دسترسی به افزونه‌های مرورگر یا برنامه‌های دسکتاپ برای شما امکان‌پذیر نباشد، تقریباً همه افراد همیشه تلفن همراه خود را به همراه دارند. به همین دلیل، استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل برای راه‌اندازی احراز هویت دو عاملی منطقی به نظر می‌رسد.
با جست و جوی کوتاهی در گوگل پلی یا اپ استور، متوجه می‌شوید که تعداد زیادی اپلیکیشن 2FA در دسترس است. هنگام انتخاب اپلیکیشن، به تعداد دانلودها و رتبه‌بندی آن در گوگل پلی یا اپ استور توجه کنید، چرا که محبوبیت بیش‌تر معمولاً با امنیت بالاتر همراه است.
در این بخش، ما اپلیکیشن Google Authenticator (GA) را که یکی از معتبرترین و محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های 2FA است، انتخاب کرده و نحوه فعال‌سازی احراز هویت دو عاملی را در آن به صورت گام ‌به‌ گام آموزش می‌دهیم. همچنین به عنوان مثال، نحوه متصل کردن این اپلیکیشن به حساب کاربری تریدینگ ویو (TradingView) را نیز شرح خواهیم داد.

1- ابتدا اپلیکیشن Google Authenticator را در اپ استور (برای آیفون) یا گوگل پلی (برای اندروید) جست و جو و دانلود کنید.
2- پس از نصب اپلیکیشن، آن را باز کنید و روی گزینه «Get Started» ضربه بزنید.
3- دو گزینه برای استفاده از برنامه وجود دارد: می‌توانید با یکی از حساب‌های گوگل (جیمیل) خود وارد شوید (گزینه اول) یا بدون ورود به حساب گوگل، از برنامه استفاده کنید (گزینه دوم). ما در اینجا گزینه اول را انتخاب کرده و با حساب گوگل وارد می‌شویم.

توجه داشته باشید که اگر با حساب گوگل خود وارد شوید، داده‌های شما در فضای ابری ذخیره شده و در آینده قابل بازیابی خواهند بود.

4- حالا می‌خواهیم حساب تریدینگ ویو خود را به اپلیکیشن GA متصل کنیم و احراز هویت دو عاملی را برای این حساب فعال نماییم. شما می‌توانید به همین شیوه، هر حساب دیگری را که از 2FA پشتیبانی می‌کند به GA متصل کنید.
به حساب کاربری خود در تریدینگ ویو وارد شوید و روی آیکون پروفایل در بالای صفحه کلیک کنید.
5- در منوی باز شده، روی گزینه «Profile Setting» کلیک کنید تا وارد تنظیمات پروفایل شوید. در اغلب پلتفرم‌ها، گزینه فعال‌سازی2FA در تنظیمات پروفایل و بخش امنیت قرار دارد.
6- در قسمت پایین صفحه جدید، گزینه «Set 2-factor authentication» را مشاهده می‌کنید؛ روی آن کلیک کنید.

7- در صفحه‌ای که باز می‌شود، باید به تب «Setting» و بخش «Privacy and Security» بروید و گزینه «Authentication app» را پیدا کنید. رو به روی این گزینه، روی «Enable» کلیک کنید.

8- حالا تریدینگ ویو از شما می‌خواهد کدی را که برای ایمیل شما ارسال می‌شود وارد کنید. روی «Send Code» کلیک کنید.
9- کدی که به ایمیل شما ارسال شده را در کادر مربوطه وارد کنید.

10- در این مرحله، یک پنجره باز می‌شود که کد مخفی و کد QR را نمایش می‌دهد. اپلیکیشن Google Authenticator را باز کرده، روی «Add a code» یا علامت + در پایین صفحه کلیک کنید.
11- می‌توانید کد QR را با دوربین گوشی اسکن کنید (گزینه اول) یا کد مخفی را به صورت دستی وارد کنید (گزینه دوم).

۱۲- اکنون حساب تریدینگ ویو شما با موفقیت به برنامه GA متصل شده است و می‌توانید کد 2FA را مشاهده کنید. این کد تقریباً هر ۳۰ ثانیه تغییر می‌کند. از این پس، هر زمان که بخواهید وارد حساب تریدینگ ویو خود شوید، علاوه بر وارد کردن رمز عبور، باید کدی را که توسط GA تولید شده است وارد کنید.

چه سرویس هایی از احراز هویت دو عاملی حمایت می کنند؟

در حال حاضر، بسیاری از وب‌سایت‌ها، نرم ‌افزارها و شبکه‌های اجتماعی برای افزایش امنیت حساب‌های کاربران از احراز هویت دو عاملی (2FA) استفاده می‌کنند. برخی از محبوب‌ترین سرویس‌هایی که از 2FA پشتیبانی می‌کنند، عبارت‌اند از:

• Gmail
• Google+
• Instagram
• Reddit
• Linkedin
• Twitter
• Pinterest
• Facebook
• Snapchat
• صرافی‌های مختلف ارز دیجیتال داخلی و بین ‌المللی
• اکثر کیف پول‌های ارز دیجیتال

مزایای احراز هویت دو عاملی

امروزه بسیاری از پلتفرم‌ها، به ‌ویژه سایت‌های کریپتو، صرافی‌ های ارز دیجیتال و کیف پول‌ ها بر ضرورت فعال ‌سازی احراز هویت دو عاملی (2FA) تأکید دارند؛ چرا که داده‌های شخصی و سرمایه شما از ارزشمندترین دارایی‌های هر فرد محسوب می‌شوند. در ادامه به دلایل اهمیت 2FA می‌پردازیم:

• افزایش امنیت: مهم‌ترین مزیت 2FA این است که یک لایه امنیتی اضافی برای حساب‌های کاربران ایجاد می‌کند. حتی اگر فردی بتواند به گذرواژه شما دسترسی پیدا کند، بدون کد 2FA نمی‌تواند وارد حساب شما شود.
• افزایش اعتماد کاربران: پلتفرم‌هایی که از احراز هویت دو عاملی استفاده می‌کنند، از نظر کاربران ایمن‌تر به نظر می‌رسند و به ایجاد اعتماد بیش‌تر کمک می‌کنند.
• حل مشکلات مربوط به گذرواژه‌ها: با افزایش فعالیت‌های آنلاین، تعداد گذرواژه‌های کاربران بیش‌تر می‌شود و به خاطر سپردن آنها دشوارتر می‌گردد. برخی کاربران نیز از رمزهای ساده یا تکراری استفاده می‌کنند که امنیت حساب را به خطر می‌اندازد. سیستم 2FA با افزودن یک لایه امنیتی، این مشکلات را حل می‌کند.
• پشتیبانی گسترده: اکثر برنامه‌های 2FA رایگان بوده و برای سیستم‌عامل‌های مختلف در موبایل و دسکتاپ در دسترس هستند که این امر استفاده از آنها را بسیار آسان می‌کند.

2FA از چه تهدیداتی جلوگیری می‌کند؟

احراز هویت دو عاملی روشی است که با افزایش امنیت حساب‌های کاربری، دسترسی افراد غیرمجاز را محدود می‌کند. این روش می‌تواند تا حد زیادی مانع از بروز تهدیدات مختلف سایبری شود. به طور خاص، FA2 می‌تواند از حملاتی مانند فیشینگ، افشای رمز عبور، ورود غیرمجاز از طریق رمز عبور، حملات Brute-Force و دیگر تهدیدات مرتبط با دسترسی به اطلاعات یک حساب کاربری جلوگیری کند.

جمع بندی

پس در نهایت، باید گفت که احراز هویت دو عاملی یا FA2 یک لایه امنیتی اضافی برای محافظت از حساب‌های آنلاین شما ارائه می‌دهد. با فعال‌ سازی 2FA، برای ورود به حساب کاربری خود نیاز به وارد کردن یک کد یکبارمصرف که توسط اپلیکیشن FA2 تولید می‌شود، به ‌علاوه رمز عبور خواهید داشت.
در این مقاله، نحوه فعال ‌سازی احراز هویت دو عاملی با استفاده از اپلیکیشن Google Authenticator به صورت گام ‌به ‌گام و همراه با تصاویر توضیح داده شد.
مهم است که هنگام فعال‌سازی 2FA در هر وب‌سایت یا پلتفرم، کد بک ‌آپ یا کد مخفی که به شما ارائه می‌شود را به دقت یادداشت و در مکانی امن ذخیره کنید. این کدها در صورتی که برنامه Google Authenticator را گم کنید، تنها راه برای بازیابی دسترسی به حساب شما خواهند بود.
در دنیای امروز که بخش زیادی از داده‌ها و سرمایه‌های ما به صورت آنلاین ذخیره می‌شود، فعال ‌سازی سیستم FA2 برای افزایش امنیت حساب‌های کاربری به طور قابل توجهی ضروری است.