ییلد فارمینگ (Yield Farming) چیست؟ نحوه کسب درآمد با استفاده از ییلد فارمینگ

یکی از راه‌های جذاب و پرطرفدار، کشت سود یا ییلد فارمینگ (Yield Farming) هست. به زبان ساده، ییلد فارمینگ یعنی اینکه شما ارزهای دیجیتال را به پلتفرم‌های خاصی قرض می‌دهید و در عوض پاداش می‌گیرید. این پاداش معمولا به صورت توکن‌های جدیدی میباشد که خودشان ارزشمند هستند. در این مقاله از کریپتونگار، میخواهیم به طور کامل توضیح بدهیم که ییلد فارمینگ چیست، چطور کار می‌کند و چه مزایا و معایبی دارد.

ییلد فارمینگ چیست؟

برای درک مفهوم ییلد فارمینگ، ابتدا باید با معنای واژه “Yield” آشنا شویم که به معنای سود است. بنابراین، ییلد فارمینگ به معنای “کشت سود” تعبیر می‌شود. این رویکرد نوآورانه به کاربران اجازه می‌دهد از ذخیره و ارائه نقدینگی ارزهای دیجیتال، پاداش دریافت کنند. ییلد فارمینگ که به عنوان “استخراج نقدینگی” نیز شناخته می‌شود، از فناوری‌هایی همچون Money Lego بهره می‌برد؛ پلتفرم‌هایی که بر بستر اتریوم ساخته شده‌اند و امکان کسب درآمد از طریق قفل کردن دارایی‌ها را فراهم می‌کنند.

برای بهره‌گیری از این روش، کاربران باید دارایی‌های خود را در یک پلتفرم قفل کنند و در ازای آن، پاداشی دریافت کنند. معمولاً این پاداش‌ها به صورت توکن تأمین نقدینگی (LP Token) ارائه می‌شوند که می‌توان آن‌ها را در فرآیند استیکینگ برای کسب سود بیشتر استفاده کرد.

این روش برای اولین بار توسط پروژه کامپوند (Compound) معرفی شد. این پلتفرم به کاربران فعال خود که نقدینگی ارائه می‌دادند، توکن حاکمیتی COMP پاداش می‌داد. توکن‌های حاکمیتی نظیر COMP به دارندگان خود حق مشارکت در تصمیم‌گیری‌های شبکه را می‌دهند. جذابیت اصلی ییلد فارمینگ در سودآوری بالای آن نهفته است که نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاران و تأمین‌کنندگان نقدینگی به پروژه‌های دیفای دارد.

هرچند کامپوند خالق مستقیم این مفهوم نبود، اما معرفی این روش باعث شد ییلد فارمینگ به سرعت به یکی از ابزارهای محبوب در دنیای دیفای تبدیل شود. از آن زمان، بسیاری از پروژه‌های دیگر نیز این مدل را برای توزیع توکن‌های حاکمیتی خود به کار گرفتند.

ییلد فارمینگ از سال ۲۰۲۰ به دلیل سوددهی بسیار بالای خود، به شدت مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه این روش شباهت‌هایی با استیکینگ (Staking) دارد، اما پیچیدگی‌های بیشتری دارد و امکان جابجایی هوشمند دارایی‌ها بین پروتکل‌ها برای کسب بیشترین بازده را فراهم می‌کند. با این حال، بابی اونگ، مدیرعامل CoinGecko، معتقد است که این بازده بالا موقتی است و با افزایش مشارکت‌کنندگان، سودها کاهش خواهد یافت.

آیا ییلد فارمینگ امن است؟

ییلد فارمینگ یکی از حوزه‌های پویا و متغیر در دنیای ارزهای دیجیتال است. برای موفقیت در این زمینه، انتخاب استراتژی‌های مناسب و متناسب با شرایط بازار از اهمیت بالایی برخوردار است. دو عامل اساسی برای موفقیت در ییلد فارمینگ، داشتن هوش مالی و توانایی شناسایی زمان مناسب برای اقدام هستند. اگر فردی بتواند این دو مهارت را در خود پرورش دهد، می‌تواند فرآیندی امن و سودآور را تجربه کند.

با این حال، ییلد فارمینگ با خطرات جدی همراه است. افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند (فارمرها)، با ریسک‌هایی همچون زیان‌های موقت (impermanent loss)، کلاهبرداری‌های راگ پول، یا حتی حملات سایبری مواجه هستند. بنابراین، سرمایه‌گذاری کل دارایی در این فرآیند، به‌ویژه برای تازه‌واردان، اقدامی پرخطر محسوب می‌شود. آگاهی از این خطرات و ارزیابی دقیق آن‌ها پیش از ورود به ییلد فارمینگ، گامی حیاتی برای محافظت از سرمایه است.

در حال حاضر، پروژه‌هایی مانند Kimchi ادعا می‌کنند که می‌توانند بازده سالیانه‌ای فراتر از ۱۲۰۰ درصد ارائه دهند. این پرسش مطرح می‌شود که چنین سودهایی چگونه ممکن است و آیا این فرآیند با خطر کلاهبرداری همراه است؟ یکی از دلایل سودهای چشمگیر این نوع پروژه‌ها، ارتباط توکن‌های حاکمیتی آن‌ها با درآمدهای آینده پلتفرم است. این توکن‌ها نقش سهام را ایفا می‌کنند و بخشی از سودهای آتی را به تأمین‌کنندگان نقدینگی اختصاص می‌دهند.

همچنین، وقتی بسیاری از پروتکل‌ها درصد قابل‌توجهی از ارزش کل سهام خود را، گاه به ارزش صدها میلیون دلار، به کاربران و تأمین‌کنندگان نقدینگی اختصاص می‌دهند، در کوتاه‌مدت بازده‌های بسیار بالایی قابل دستیابی است. با این حال، باید در نظر داشت که این سودها معمولاً پایدار نیستند و ریسک‌های بلندمدت همچنان وجود دارند.

ییلد فارمینگ چگونه کار می کند؟

ییلد فارمینگ به طور معمول با استفاده از توکن‌های ERC20 در بستر شبکه اتریوم انجام می‌شود و پاداش‌ها نیز غالباً به شکل همین توکن‌ها پرداخت می‌شوند. با این حال، با گسترش دیفای، این فرآیند اکنون در پلتفرم‌هایی مانند بایننس اسمارت چین (BSC) نیز رایج شده است. کاربران ییلد فارمینگ معمولاً برای دستیابی به پاداش‌های بالاتر، سرمایه خود را میان پروتکل‌های مختلف جابجا می‌کنند.

به همین دلیل، بسیاری از پلتفرم‌های امور مالی غیرمتمرکز، برای جذب سرمایه بیشتر، از مشوق‌های اقتصادی ویژه‌ای استفاده می‌کنند. این ابزارها بسیار پیشرفته هستند و به صورت خودکار دارایی‌ها را میان پروتکل‌های گوناگون منتقل می‌کنند تا بالاترین بازده ممکن را فراهم سازند.

ییلد فارمینگ ارتباط تنگاتنگی با بازارسازهای خودکار (AMM) دارد. این سیستم‌ها شامل ارائه‌دهندگان نقدینگی و استخرهای نقدینگی هستند. ارائه‌دهندگان نقدینگی، دارایی‌های خود را در استخرهایی قرار می‌دهند که به کاربران امکان وام‌دهی، وام‌گیری یا مبادله توکن‌ها را می‌دهند. هزینه‌های تراکنش در این بسترها بین تأمین‌کنندگان نقدینگی، متناسب با سهم آن‌ها از استخر، توزیع می‌شود. این روش، اساس کار AMMها است؛ اما ممکن است در آینده مدل‌های جدیدتر و کارآمدتری معرفی شوند.

علاوه بر کارمزد تراکنش‌ها، توزیع توکن‌های جدید یکی دیگر از انگیزه‌های تأمین نقدینگی در این سیستم‌ها است. برای مثال، ممکن است توکن خاصی تنها از طریق تأمین نقدینگی در یک استخر خاص قابل دستیابی باشد. قوانین توزیع این توکن‌ها به ساختار هر پروتکل بستگی دارد و تأمین‌کنندگان نقدینگی پاداش‌های خود را بر اساس میزان دارایی ارائه‌شده دریافت می‌کنند.

اگرچه بسیاری از سپرده‌ها در قالب استیبل‌کوین‌ها انجام می‌شوند، اما این امر در همه پلتفرم‌ها صادق نیست. استیبل‌کوین‌هایی مانند DAI، USDT، USDC و BUSD از جمله پرکاربردترین گزینه‌ها در دیفای هستند. برخی پروتکل‌ها نیز توکن‌های اختصاصی خود را تولید می‌کنند که نشان‌دهنده سپرده‌های کاربران است. برای نمونه، هنگام واریز DAI در پلتفرم کامپوند، توکن cDAI دریافت می‌کنید، یا با واریز اتر، cETH به شما تعلق می‌گیرد. این توکن‌های خاص که در پروتکل کامپوند ایجاد می‌شوند، به نام cToken شناخته می‌شوند.

جالب اینجاست که می‌توانید این توکن‌ها را به پروتکل دیگری منتقل کنید و توکن جدیدی دریافت کنید که معادل دارایی اولیه شما باشد. این فرآیند می‌تواند به شکلی زنجیره‌ای ادامه یابد و سیستم‌هایی پیچیده ایجاد کند که دنبال کردن آن‌ها به مهارت و دقت بالایی نیاز دارد.

مزایای ییلد فارمینگ

یکی از اصلی‌ترین مزایای ییلد فارمینگ، کسب درآمد از دارایی‌های دیجیتال است. اگر قصد دارید رمزارز خود را برای مدت طولانی نگه دارید، می‌توانید بدون نیاز به فروش آن، سود دریافت کنید. روش‌هایی مانند استیکینگ و وام‌دهی، گزینه‌هایی با ریسک کمتر برای افزایش بازدهی هستند و امکان بهره‌گیری از ارز دیجیتالی که دارید را فراهم می‌کنند. با این حال، مشارکت در استخرهای نقدینگی، هرچند سودآورتر، ریسک بیشتری به همراه دارد.

معایب ییلد فارمینگ

معایب ییلد فارمینگ را میتوان به بخش های زیر تقسیم کرد:

زیان ناگهانی (Impermanent Loss)

یکی از مهم‌ترین خطرات ییلد فارمینگ، تغییرات قیمتی جفت ارزها در استخرهای نقدینگی است. اگر قیمت یکی از دارایی‌های شما نسبت به دیگری به شدت نوسان کند، ممکن است با ضرری مواجه شوید که کمتر از سرمایه اولیه شما است. این زیان زمانی رخ می‌دهد که نسبت دارایی‌های موجود در استخر به دلیل تغییرات تقاضا در بازار تغییر کند.

نوسانات نرخ بهره

نرخ‌های بهره در ییلد فارمینگ وابسته به عرضه و تقاضا هستند. افزایش ناگهانی عرضه یک دارایی ممکن است نرخ بهره‌ای که به‌عنوان وام‌دهنده دریافت می‌کنید را کاهش دهد، و این کاهش می‌تواند به طور قابل‌توجهی بازده شما را تحت تأثیر قرار دهد.

ریسک نظارتی

نبود قوانین مشخص در حوزه دیفای و وام‌دهی کریپتو یکی از چالش‌های این حوزه است. برخی نهادها، مانند کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC)، برخی دارایی‌های دیجیتال را اوراق بهادار تلقی می‌کنند. این تصمیم ممکن است باعث محدود شدن یا حتی تعطیلی پلتفرم‌های وام‌دهی متمرکز مانند BlockFi و Celsius شود. در صورتی که این مقررات به دیفای نیز گسترش یابد، اکوسیستم وام‌دهی و استقراض با تهدید جدی روبه‌رو خواهد شد.

نوسانات قیمت

حتی در روش‌هایی مانند استیکینگ نیز خطر کاهش ارزش ارزهای دیجیتال وجود دارد. نوسانات شدید قیمتی ممکن است سود حاصل از استیکینگ را بی‌اثر کرده و منجر به کاهش سرمایه کل شما شود.

کلاهبرداری و راگ پول

در برخی موارد، توسعه‌دهندگان پروژه‌ها پس از جمع‌آوری سرمایه، بدون ارائه محصول نهایی، پروژه را ترک می‌کنند. طبق تحقیقات CipherTrace، حدود ۹۹ درصد کلاهبرداری‌های مرتبط با کریپتو در نیمه دوم سال ۲۰۲۰ به راگ پول و وب‌سایت‌های تقلبی اختصاص داشته است.

هک قراردادهای هوشمند

قراردادهای هوشمندی که در ییلد فارمینگ استفاده می‌شوند، ممکن است دارای نقص‌های امنیتی باشند یا توسط هکرها مورد سوءاستفاده قرار گیرند. بررسی دقیق کدها و استفاده از خدمات ممیزی شخص ثالث می‌تواند به کاهش این خطرات کمک کند. در نتیجه، ییلد فارمینگ هرچند فرصت‌های جذابی برای کسب سود ارائه می‌دهد، اما همراه با ریسک‌های متنوعی است که باید پیش از ورود به این حوزه به دقت بررسی شوند.

روش‌های مختلف کسب سود Yield Farming

ییلد فارمینگ روشی جذاب برای کسب سود از دارایی‌های دیجیتال است که از چندین روش متفاوت استفاده می‌کند. سه روش محبوب میان سرمایه‌گذاران کریپتو شامل موارد زیر هستند:

تأمین نقدینگی (Liquidity Provoding)

یکی از روش‌های اصلی در ییلد فارمینگ، تبدیل شدن به تأمین‌کننده نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز است. به طور مثال، در پلتفرمی مانند یونی‌سواپ (Uniswap)، زمانی که کاربری قصد دارد اتر خود را با دای (DAI) مبادله کند، یونی‌سواپ از استخر نقدینگی مقداری DAI را برداشت کرده و اتر معادل را به استخر اضافه می‌کند. این ساختار به صرافی امکان می‌دهد تا بدون نیاز به نگه‌داری مستقیم از رمزارزها، تراکنش‌های جفت ارزهای متنوعی را مدیریت کند.

در این فرآیند، یونی‌سواپ کارمزدی را که از معاملات دریافت کرده است، میان تأمین‌کنندگان نقدینگی توزیع می‌کند. برای مثال، اگر شما ۱۰۰ دلار اتر و ۱۰۰ دلار دای (مجموعاً ۲۰۰ دلار) به استخری اضافه کنید که ارزش کل آن ۲۰ هزار دلار است، سهم شما از استخر برابر با ۱٪ خواهد بود. اگر روزانه ۱۰۰ دلار کارمزد از مبادلات دریافت شود، شما ۱ دلار سهم خواهید داشت. این پاداش مستقیماً نتیجه تأمین نقدینگی است.

استیکینگ (Staking)

استیکینگ یکی دیگر از روش‌های رایج برای کسب سود در ییلد فارمینگ است. اگر به آینده پروژه‌ای که بر پایه مکانیزم اثبات سهام (Proof of Stake) فعالیت می‌کند، باور دارید، می‌توانید توکن‌های بومی آن را خریداری کرده و با استیک کردن آنها پاداش دریافت کنید.

در این روش، شما توکن‌های خود را در یک پروتکل بلاکچین، مانند سولانا، قفل می‌کنید. سپس شبکه یک فرد را از میان کاربران استیک‌کننده برای تأیید بلوک بعدی انتخاب می‌کند. هرچه تعداد توکن‌های شما بیشتر باشد، شانس انتخاب‌شدن شما نیز بالاتر می‌رود. پس از تأیید بلوک، پاداشی به شما تعلق می‌گیرد که انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت در شبکه است.

وام‌ دهی

وام‌ دهی یکی از روش‌های دیگر برای کسب سود از دارایی‌های دیجیتال است. شما می‌توانید رمزارزهای خود را در یک پروتکل وام‌دهی قرار دهید و سود قابل توجهی از این طریق کسب کنید. این فرآیند به شما امکان می‌دهد بدون فروش دارایی‌ها و تحمل هزینه‌های مالیاتی، به درآمدزایی بپردازید.

به عنوان یک وام‌دهنده، سود شما از بهره‌ای که وام‌گیرندگان پرداخت می‌کنند، تأمین می‌شود. نرخ بهره معمولاً به عرضه و تقاضا بستگی دارد و ممکن است به طور مداوم تغییر کند. برخی پروتکل‌ها برای جذب کاربرانی که به دنبال سود ثابت هستند، نرخ بهره را تا حد امکان پایدار نگه می‌دارند.

برای شرکت در وام‌دهی، می‌توانید از پلتفرم‌های دیفای مانند Compound یا Aave استفاده کنید که به شما امکان می‌دهند از دارایی‌های خود به بهترین نحو ممکن سود ببرید.

پروتکل‌های پرداخت در ییلد فارمینگ

ایده اصلی در Yield Farming این است که کاربران توکن‌های خود را در قراردادهای هوشمند قفل کرده و در ازای آن پاداش دریافت کنند. اما روش پیاده‌سازی آن بسیار متنوع است و نیازمند دقت و بررسی است. برای مدیریت بهتر ریسک، مهم است که کنترل سرمایه‌گذاری‌هایتان را در دست داشته باشید و بدون تحلیل دقیق، وارد پروژه‌ها نشوید. در ادامه، محبوب‌ترین پلتفرم‌های ییلد فارمینگ بررسی شده‌اند.

کامپوند (Compound)

کامپوند یکی از پلتفرم‌های برتر در بازار پول دیفای است که به کاربران امکان وام‌دهی و وام‌گیری دارایی‌ها را می‌دهد. با اتصال کیف‌پول سازگار با اتریوم، کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را به استخر نقدینگی کامپوند اضافه کرده و فوراً پاداش دریافت کنند. نرخ سود در این پلتفرم به صورت الگوریتمی و بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم می‌شود و کامپوند به عنوان یکی از هسته‌های اصلی ییلد فارمینگ شناخته می‌شود.

میکر (Maker)

پلتفرم میکر بستری غیرمتمرکز برای اعتباردهی است که توکن DAI را به عنوان یک استیبل‌کوین پشتیبانی می‌کند. کاربران می‌توانند با باز کردن صندوق‌های وثیقه‌گذاری (Vault) دارایی‌هایی مانند اتر، BAT یا USDC را وثیقه‌گذاری کنند و در ازای آن DAI دریافت کنند. این دارایی‌ها معمولاً به عنوان بدهی افزایش‌یافته در نظر گرفته می‌شوند و نرخ آن توسط دارندگان توکن MKR تنظیم می‌شود. کاربران می‌توانند از توکن‌های DAI تولید شده برای کشت سود در سایر پلتفرم‌ها استفاده کنند.

یونی‌سواپ (Uniswap)

یونی‌سواپ یک صرافی غیرمتمرکز است که امکان مبادله توکن‌های ERC-20 را فراهم می‌کند. تأمین‌کنندگان نقدینگی با واریز مقدار معینی از دو توکن به استخرها، کارمزد تراکنش‌ها را به عنوان پاداش دریافت می‌کنند. این صرافی به دلیل ساختار ساده و کارآمد خود، یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای استراتژی‌های کشت سود به شمار می‌رود.

بالانسر (Balancer)

بالانسر شبیه یونی‌سواپ است اما با قابلیت‌هایی انعطاف‌پذیرتر. کاربران می‌توانند استخرهایی با ترکیب‌های متنوع توکن و نسبت‌های دلخواه ایجاد کنند. تأمین‌کنندگان نقدینگی نیز با دریافت کارمزدها، پاداش کسب می‌کنند. این ویژگی‌ها بالانسر را به گزینه‌ای مناسب برای استراتژی‌های ییلد فارمینگ تبدیل کرده است.

یرن فایننس (yearn.finance)

یرن فایننس یک اکوسیستم برای بهینه‌سازی سود در پروتکل‌های وام‌دهی مانند کامپوند و آوه است. این پروتکل به صورت خودکار بهترین استراتژی را برای کاربران انتخاب کرده و دارایی‌ها را به توکن‌های yToken تبدیل می‌کند تا حداکثر سودآوری حاصل شود.

بایننس (Binance)

بایننس علاوه بر خدمات معاملاتی، امکاناتی برای ییلد فارمینگ نیز فراهم کرده است. کاربران در بخش Binance Earn می‌توانند از سودهای تضمین‌شده یا پرریسک‌تر بهره‌مند شوند. این صرافی همچنین خدمات وام‌دهی با وثیقه‌گذاری ساده را ارائه می‌دهد که یکی از راه‌های ورود آسان به دنیای ییلد فارمینگ است.

آوه (Aave)

آوه یک پروتکل غیرمتمرکز برای اعطای وام و قرض‌گیری است. این پلتفرم نرخ بهره را به صورت الگوریتمی و بر اساس شرایط بازار تنظیم می‌کند. کاربران با تأمین نقدینگی، توکن‌های AAVE دریافت می‌کنند که از لحظه واریز شروع به سوددهی می‌کنند. یکی از ویژگی‌های برجسته آوه، ارائه وام‌های فلش (Flash Loans) است که بدون نیاز به وثیقه قابل انجام هستند و برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای جذاب است.

سینتتیکس (Synthetix)

سینتتیکس یک پروتکل ویژه برای دارایی‌های مصنوعی است که امکان ایجاد و معامله دارایی‌هایی مشابه دارایی‌های واقعی را فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند توکن SNX یا اتر را به عنوان وثیقه قرار دهند و در مقابل آن دارایی‌های مصنوعی ایجاد کنند. این دارایی‌ها می‌توانند شامل هر نوع دارایی مالی معتبر باشند، که به سینتتیکس انعطاف‌پذیری بالایی برای استفاده در ییلد فارمینگ می‌دهد.

بازده Yield Farming چگونه محاسبه می‌شود؟

بازده ییلد فارمینگ معمولاً به صورت سالانه محاسبه می‌شود و دو معیار رایج در این زمینه عبارتند از: APR (نرخ درصد سالیانه) و APY (درصد سود سالیانه). تفاوت اصلی این دو در نحوه در نظر گرفتن سود مرکب است. APR سود مرکب را لحاظ نمی‌کند، در حالی که APY آن را شامل می‌شود. با این حال، در بسیاری موارد این دو اصطلاح به‌صورت جایگزین استفاده می‌شوند.

لازم به ذکر است که این اعداد صرفاً تخمین‌هایی برای بازده هستند و حتی پیش‌بینی دقیق پاداش‌های کوتاه‌مدت نیز بسیار دشوار است. دلیل این امر، ماهیت رقابتی و پرسرعت Yield Farming است؛ جایی که نوسانات بالایی در میزان سوددهی وجود دارد. به عنوان مثال، اگر یک استراتژی کشت سود به‌طور موقت بازده بالایی داشته باشد، هجوم کاربران برای استفاده از آن می‌تواند به‌سرعت باعث کاهش بازدهی شود.

از آنجا که معیارهای APR و APY از سیستم‌های مالی سنتی به دیفای وارد شده‌اند، ممکن است دیفای به ابزارهای محاسباتی اختصاصی‌تری برای بازده نیاز داشته باشد. با توجه به تغییرات سریع در این فضا، استفاده از معیارهای هفتگی یا روزانه برای محاسبه بازده می‌تواند رویکردی دقیق‌تر و کاربردی‌تر باشد.

جمع بندی

ییلد فارمینگ به‌عنوان یکی از عناصر کلیدی اکوسیستم دیفای، رشد چشم‌گیری داشته و توانسته توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب کند. انتظار می‌رود این فناوری جذاب در سال‌های آتی موجب جذب بیشتر افراد به شبکه‌هایی مانند اتریوم و بایننس اسمارت چین شود. بااین‌حال، توجه به این نکته ضروری است که برای بهره‌مندی از سودهای بالای این روش، داشتن دانش کافی و تجربه عملی در زمینه کار با پلتفرم‌های دیفای امری حیاتی است.

در این مطلب به بررسی مفهوم Yield Farming و نحوه عملکرد آن به‌عنوان یکی از روش‌های جدید درآمدزایی در دنیای رمزارزها پرداختیم. همچنین، پلتفرم‌هایی را که امکان کشت سود را فراهم می‌کنند، معرفی کردیم.