اتریوم به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های بلاکچین جهان، از محبوبیت و امنیت بالایی در میان کاربران برخوردار است. این شبکه توانسته است تراکنش‌ها را به صورت امن و غیرقابل تغییر انجام دهد. با این حال، اتریوم با چالش‌هایی مانند مقیاس‌پذیری محدود، سرعت پایین تراکنش‌ها و کارمزدهای بالا مواجه است.
برای رفع این مشکلات، راه حل‌های لایه دوم توسعه یافته‌اند که به کاربران این امکان را می‌دهند تا تراکنش‌های خود را با سرعت بیش‌تر و هزینه کم‌تر انجام دهند. در این مقاله، بهترین ارزهای لایه دوم اتریوم را معرفی خواهیم کرد تا شما را با این تکنولوژی‌ها و مزایای آنها بیش‌تر آشنا کنیم.

راه ‌حل‌های لایه دوم اتریوم، به‌ عنوان یک لایه یا پروتکل اضافی، بر روی زیرساخت بلاکچین (لایه ۱) ساخته می‌شوند. هدف اصلی این پروژه‌ها ارتقاء مقیاس‌پذیری، افزایش سرعت و بهبود کارایی شبکه بلاکچین اتریوم است. این فناوری‌ها با برطرف کردن محدودیت‌های موجود در بلاکچین اتریوم، به کاربران امکان دسترسی آسان‌تر و سریع‌تر به برنامه‌های غیرمتمرکز را می‌دهند.
راه حل‌های لایه ۲، از طریق فرایندهای خارج از زنجیره، به کاهش ازدحام شبکه اصلی کمک می‌کنند و امکان انجام تراکنش‌های بیش‌تر را فراهم می‌آورند. این امر منجر به کاهش هزینه‌های تراکنش‌های اتریوم می‌شود. مجموع این ویژگی‌ها باعث شده تا ارزهای لایه دوم اتریوم از محبوبیت زیادی برخوردار شوند و توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب کنند.

لایه دوم اتریوم چیست؟

لایه یک یا همان بلاکچین اصلی اتریوم، با وجود محبوبیت فراوان، با مشکل مقیاس‌پذیری مواجه است. این شبکه تنها قادر است ۷ تا ۱۵ تراکنش در هر ثانیه پردازش کند. اما راه حل‌های لایه دوم با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، این محدودیت را برطرف کرده و امکان پردازش تا ۹۰۰۰ تراکنش در هر ثانیه را فراهم می‌کنند.
این پیشرفت، فرایند انتقال دارایی‌ها را بهبود بخشیده و کارایی شبکه اتریوم را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، پروژه‌های لایه دوم اتریوم از امنیت بالایی برخوردارند و به کاهش هزینه‌های تراکنش‌ها کمک می‌کنند. این ویژگی‌ها باعث شده است که راه حل‌های لایه دوم توجه کاربران را به خود جلب کرده و به طور گسترده‌تری مورد استفاده قرار گیرند.

لایه دوم اتریوم به گونه‌ای طراحی شده است که تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی اتریوم (لایه ۱) پردازش کند، به منظور افزایش مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه‌ها. این فرایند شامل چندین تکنیک مختلف می‌شود. یکی از این تکنیک‌ها، رول‌آپ‌ها (Rollups)، تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی پردازش کرده و داده‌های خلاصه‌ شده آنها را به لایه ۱ ارسال می‌کند. رول‌آپ‌ها به دو نوع ZK-Rollups و Optimistic Rollups تقسیم می‌شوند؛ ZK-Rollups از اثبات‌های بدون دانش برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها استفاده می‌کنند، در حالی که Optimistic Rollups تراکنش‌ها را به ‌صورت پیش ‌فرض معتبر می‌دانند و تنها در صورت اختلاف نظر به بررسی جزئیات می‌پردازند. تکنیک دیگر، کانال‌های وضعیت (State Channels)، به کاربران اجازه می‌دهد تعدادی تراکنش را خارج از زنجیره اصلی انجام دهند و فقط نتایج نهایی را به بلاکچین اصلی ارسال کنند.

پلاسما (Plasma) نیز زنجیره‌های فرعی ایجاد می‌کند که می‌توانند تراکنش‌ها را به‌ طور مستقل از زنجیره اصلی پردازش کرده و نتایج نهایی را به صورت دوره‌ای به زنجیره اصلی ارسال کنند. این تکنیک‌ها از منابع معتبر و تحلیل‌های علمی مانند وایت‌پیپرهای پروژه‌های مختلف و مقالات تخصصی فناوری بلاکچین بدست آمده‌اند.

نحوه عملکرد لایه دوم اتریوم به شکلی می باشد؟

لایه دوم اتریوم دارای کاربردهای متنوعی است که در بخش زیر به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره کرده‌ایم:

  • افزایش مقیاس‌پذیری: لایه دوم به افزایش توان عملیاتی شبکه اتریوم کمک می‌کند و امکان پردازش تعداد بیش‌تری از تراکنش‌ها را فراهم می‌آورد.
  • کاهش هزینه تراکنش‌ها: با کاهش تعداد تراکنش‌هایی که مستقیماً بر روی زنجیره اصلی انجام می‌شوند، هزینه‌های تراکنش‌ها به ‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
  • بهبود سرعت تراکنش‌ها: تراکنش‌ها در لایه دوم با سرعت بیش‌تری انجام می‌شوند؛ زیرا نیازی به انتظار برای تأییدیه‌های زنجیره اصلی نیست.
  • حفظ امنیت و تمرکززدایی: با استفاده از راه حل‌های لایه دوم، امنیت و تمرکززدایی زنجیره اصلی همچنان حفظ می‌شود؛ چرا که اطلاعات مهم و نتایج نهایی به زنجیره اصلی ارسال می‌شود.
  • دسترسی بهتر به برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps): افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها باعث می‌شود کاربران بتوانند به ‌راحتی از برنامه‌های غیرمتمرکز استفاده کنند.
  • پرداخت‌های خرد (Microtransactions): با کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت، امکان انجام پرداخت‌های خرد فراهم می‌شود که در زنجیره اصلی به دلیل هزینه‌های بالا ممکن نیست.

شبکه‌های بلاکچین از جمله اتریوم با چالش‌های مقیاس‌پذیری و سرعت پایین تراکنش‌ها روبرو هستند، به ویژه با افزایش تعداد کاربران و کاربردهای مختلف مانند دیفای و توکن‌های NFT. این مشکلات منجر به ازدحام و افزایش هزینه‌های تراکنش می‌شود. راهکارهای لایه دوم اتریوم، تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی پردازش کرده و فقط نتایج نهایی را به زنجیره اصلی ارسال می‌کنند، که این امر موجب افزایش سرعت و کاهش هزینه‌های تراکنش می‌شود. اهمیت این راهکارها در کاهش بار زنجیره اصلی، افزایش مقیاس‌پذیری، و بهبود تجربه کاربری است. با استفاده از راهکارهای لایه دوم، شبکه‌های بلاکچین لایه ۱ کارایی بیش‌تری پیدا کرده و پذیرش عمومی آنها تسهیل می‌شود.

استفاده از راهکار لایه دوم اتریوم چه اهمیتی دارد؟

در حال حاضر، چندین راه حل لایه ۲ برای حل مشکلات مقیاس‌پذیری اتریوم وجود دارد. همچنین، راه حل‌های ترکیبی با ادغام فناوری‌های مختلف به منظور بهبود سرعت و مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم توسعه یافته‌اند. اگر اتریوم به پتانسیل کامل خود برسد و به یک بستر مورد اعتماد جهانی تبدیل شود، این راه حل‌ها و همچنین اتریوم ۲.۰ نقش کلیدی در افزایش سرعت شبکه خواهند داشت. در نتیجه، اکوسیستم اتریوم در آینده می‌تواند شاهد تغییرات قابل‌ توجهی باشد؛ زیرا پروژه‌های جدید مزایا و معایب اجرای روی راه حل‌های لایه ۲ را ارزیابی کرده و بهبود می‌بخشند.

با اندکی تحقیق متوجه می‌شویم که در حوزه بلاکچین لایه دوم، راهکارهای متنوعی وجود دارد که علی‌رغم هدف مشترکشان، تفاوت‌هایی در عملکرد و پیاده‌سازی دارند. همچنین باید به این نکته توجه کنیم که اهمیت راهکارهای لایه دوم در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته و پروژه‌های مختلفی در این حوزه به رقابت پرداخته‌اند. در این بخش به معرفی رایج‌ترین راهکارهای لایه دوم خواهیم پرداخت.

بلاکچین‌های تو در تو یکی از نخستین نمونه‌های پروتکل‌های لایه دوم در شبکه‌های بلاکچین هستند. ساختار این بلاکچین‌ها معمولاً شامل یک زنجیره اصلی و چندین زنجیره فرعی است. معماری کارآمد بلاکچین‌های تودرتو تضمین می‌کند که زنجیره‌ها می‌توانند به‌ طور هماهنگ با یکدیگر عمل کنند. در این نوع راهکار لایه دوم، زنجیره اصلی وظایف را تعیین کرده و پارامترها را کنترل می‌کند، در حالی که زنجیره‌های فرعی تراکنش‌های مختلف را انجام داده و گزارش آنها را برای بازخورد و تأیید به زنجیره اصلی ارسال می‌کنند.

در رده‌ی راهکارهای لایه دوم بلاکچین، پلاسما بسیار مشهور است؛ به‌ ویژه در ارتباط آن با بلاکچین اتریوم. پلاسما، یک بلاکچین مستقل است که برای ارتباط با شبکه اصلی اتریوم طراحی شده است. این راهکار با انتقال تراکنش‌ها به خارج از زنجیره، اعتبارسنجی بلاک‌ها را با مکانیزم خاص خود انجام می‌دهد. زنجیره‌های پلاسما گاهی به عنوان زنجیره‌های «فرزند» یا «Child» شناخته می‌شوند که اساساً نسخه‌های کوچک‌تری از شبکه اصلی اتریوم هستند. از اثبات تقلب مانند رول‌آپ‌های آپتیمیستیک برای داوری اختلافات در زنجیره‌های پلاسما استفاده می‌شود.

راهکار دیگری که به عنوان یک لایه دوم در بلاکچین شناخته می‌شود، کانال‌های وضعیت یا State Channels هستند. این راهکار به هر دو طرف امکان برقراری ارتباط مستقیم در شبکه بلاکچین را می‌دهد. در واقع، کانال‌های وضعیت راهی را برای انجام تراکنش‌ها فراهم می‌کنند که به زنجیره‌های اصلی بلاکچین وابسته نیستند. این به ماینرها امکان این را می‌دهد که زمان کم‌تری را برای تأیید تراکنش صرف کنند و در نتیجه، به بهبود میزان پردازش کمک کنند.
کانال‌های وضعیت برای تأیید تراکنش به بلاکچین لایه ۱ وابسته نیستند و از قراردادهای هوشمند برای این منظور استفاده می‌کنند. وقتی یک تراکنش با موفقیت انجام می‌شود، کانال‌های وضعیت از ذخیره‌سازی نتیجه در لایه اولیه اطمینان حاصل می‌کنند. با این حال، وجود دفتر کل عمومی می‌تواند باعث آسیب‌پذیری‌هایی شود، زیرا جزئیات تراکنش نهایی در دفتر کل به صورت عمومی قابل دسترسی هستند.

از جمله معروف‌ترین راهکارهای لایه دوم در دنیای بلاکچین، زنجیره‌های جانبی یا Sidechains به شمار می‌روند. این راهکارها به عنوان بلاکچین‌های جانبی یا فرعی شناخته می‌شوند که با زنجیره اصلی یا اولیه ارتباط دو طرفه دارند. تصور کنید که این ساختار شبیه یک جنگل است که در آن درختان به عنوان زنجیره‌های جانبی عمل می‌کنند و خود جنگل به عنوان زنجیره اصلی یا اولیه در نظر گرفته می‌شود. هدف اصلی زنجیره‌های جانبی، مدیریت دسته‌ای عظیم از تراکنش‌ها به صورت متمرکز است. به عبارت دیگر، زنجیره‌های جانبی قادرند با اعتبارسنجی تراکنش‌های مختلف از زنجیره اصلی پشتیبانی کنند. این امر باعث می‌شود که زنجیره اصلی به موازات با تمرکز بر مسائل امنیتی شبکه، فرصت کافی را برای انجام این فعالیت‌ها داشته باشد.

یکی از جدیدترین راهکارهای پیشنهادی برای افزایش مقیاس‌پذیری شبکه‌های بلاکچین، رول‌آپ‌ها (Rollups) هستند. این پروتکل‌های لایه دو با استفاده از توان محاسباتی، خارج از زنجیره اصلی عمل می‌کنند. پس از انجام محاسبات مورد نیاز، جزئیات تراکنش‌ها پس از یک بازه زمانی مشخص به زنجیره اصلی انتقال پیدا می‌کنند و نسخه‌های ثبت شده نیز پشتیبانی می‌شوند.
ویژگی دیگر رول‌آپ‌ها این است که به مدیریت تراکنش‌ها در لایه اول کمک می‌کنند، اما بدون ایجاد هیچ تداخلی در امور. با این ویژگی‌ها، رول‌آپ‌ها می‌توانند به راحتی توان عملیاتی بسیار بالایی را برای تراکنش‌های بلاکچین ایجاد کنند و همچنین هزینه‌ها را کاهش دهند. دو نوع رول‌آپ متداول شامل رول‌آپ‌های آپتیمیستیک (Optimistic) و رول‌آپ‌های دانش صفر (Zero-knowledge) هستند.

رول_آپ_ها (Rollups)

پروژه‌های لایه دوم اتریوم با ویژگی‌های منحصر به‌ فرد به بازار عرضه می‌شوند و به حل مشکلات مقیاس‌پذیری اتریوم و هزینه‌های بالای تراکنش‌ها کمک می‌کنند. این پروژه‌ها از تنوع بسیار زیادی برخوردارند و با ویژگی‌های خاص خود به بازار معرفی می‌شوند.
هر یک از این پروژه‌های لایه دوم به نوبه خود گزینه‌های مناسبی برای استفاده کاربران و سرمایه‌گذاری هستند. شناخت بهترین این پروژه‌ها به شما کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری درباره سرمایه‌گذاری خود بگیرید. پس با ما همراه باشید تا بهترین پروژه‌های موجود را به شما معرفی کنیم.

dYdX یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) است که بر روی اتریوم ساخته شـده و از مدل Rollup Optimistic برای ارائه معاملات مشتقات و معاملات مارجین با سرعت بالا و کارمزد پایین استفاده می‌کند. این پلتفرم برای معامله‌گران حرفه‌ای و نهادی طراحی شـده است و توکن DYDX برای حاکمیت و تخفیف در کارمزدها استفاده می‌شود.

Cartesi یک پلتفرم مبتنی بر Optimistic Rollup است که به توسعه‌دهندگان امکان این را می‌دهد تا dApps را با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی سنتی مانند Python و Java بسازند. این پلتفرم برای غلبه بر موانع فنی موجود در توسعه dApps و ارائه راه حلی مقیاس‌پذیر و کارآمد برای برنامه‌های غیرمتمرکز طراحی شـده است. توکن CTSI برای پرداخت هزینه‌های gas و مشارکت در حاکمیت استفاده می‌شود.

Loopring یک DEX پیشرو است که از zkRollup برای ارائه تراکنش‌های فوق‌العاده سریع و کم‌ هزینه استفاده می‌کند. این پلتفرم دارای حلقه‌های نقدینگی معاملاتی برای جفت‌های مختلف ارز دیجیتال است و به کاربران امکان می‌دهد تا بدون نیاز به واسطه به معاملات بپردازند. توکن LRC برای پرداخت هزینه‌های gas، استیکینگ و مشارکت در حاکمیت استفاده می‌شود.

Immutable X یک پلتفرم NFT مبتنی بر zkRollup است که برای بازی‌ها و بازارهای معاملاتی طراحی شـده است. این پلتفرم معاملات سریع و کم‌ هزینه NFT را با کارمزدهای ثابت و بدون نیاز به پیش ‌فروش اتریوم ارائه می‌دهد و به دنبال ایجاد یک تجربه کاربری روان و کارآمد برای معامله‌گران و گیمرها است. توکن IMX برای پرداخت هزینه‌های معاملات، استیکینگ و مشارکت در حاکمیت استفاده می‌شود.

Mantle یک راه حل zkRollup است که برای برنامه‌های سازمانی و مقیاس‌پذیری dApps طراحی شـده است. این پلتفرم به دنبال ارائه یک محیط امن و انعطاف‌پذیر برای توسعه‌دهندگان سازمانی است و تراکنش‌های سریع و کم‌هزینه را با حفظ حریم خصوصی و امنیت بالا ارائه می‌دهد. توکن MNT برای پرداخت هزینه‌های gas و مشارکت در حاکمیت استفاده می‌شود.

Skale یک شبکه بلاکچین موازی است که از sharding برای افزایش مقیاس‌پذیری اتریوم استفاده می‌کند. این پلتفرم به توسعه‌دهندگان امکان این را می‌دهد تا dApps را با کارمزد پایین و سرعت بالا بسازند و اجرا کنند و به دنبال ارائه راه حلی مقیاس‌پذیر و کارآمد برای برنامه‌های غیرمتمرکز هستند. توکن SKL برای پرداخت هزینه‌های gas، استیکینگ و مشارکت در حاکمیت استفاده می‌شود.

Optimism یک Optimistic Rollup پیشرو است که به دنبال ارائه تجربه کاربری مشابه اتریوم با کارمزدهای پایین و سرعت بالا است. این پلتفرم از EVM (ماشین مجازی اتریوم) پشتیبانی می‌کند و به dApps موجود اتریوم اجازه می‌دهد تا به راحتی به Optimism منتقل شوند. توکن OP برای پرداخت هزینه‌های gas، استیکینگ و مشارکت در حاکمیت استفاده می‌شود.

Polygon یک راه حل زنجیره جانبی است که از Plasma برای ارائه تراکنش‌های سریع و کم‌هزینه استفاده می‌کند. این پلتفرم با اتریوم سازگار است و به dApps موجود اتریوم اجازه می‌دهد تا به راحتی به Polygon منتقل شوند. Polygonبه دنبال ارائه راه حلی مقیاس‌پذیر و کارآمد برای برنامه‌های غیرمتمرکز با تمرکز بر کارایی و تجربه کاربری است. توکن MATIC برای پرداخت هزینه‌های gas، استیکینگ و مشارکت در حاکمیت استفاده می‌شود.

Arbitrum یک راه حل Optimistic Rollup است که به دنبال ارائه مقیاس‌پذیری بالا، امنیت و تجربه کاربری مشابه اتریوم است. این پلتفرم از EVM پشتیبانی می‌کند و به dApps موجود اتریوم اجازه می‌دهد تا به راحتی به Arbitrum منتقل شوند. توکن ARB برای پرداخت هزینه‌های gas، استیکینگ و مشارکت در حاکمیت استفاده می‌شود.

Shibarium یک راه حل زنجیره جانبی در حال توسعه برای بلاکچین Shiba Inu است. این پلتفرم به دنبال ارائه تراکنش‌های سریع و کم‌هزینه برای دارندگان SHIB و توسعه اکوسیستم Shiba Inu است. Shibarium از توکن SHIB برای پرداخت هزینه‌های gas و مشارکت در حاکمیت استفاده خواهد کرد.

BASE یک راه حل Optimistic Rollup جدید است که به دنبال ارائه مقیاس‌پذیری بالا، امنیت و تجربه کاربری ساده است. این پلتفرم توسط Coinbase پشتیبانی می‌شود و هدف آن تبدیل شدن به یک پلتفرم پیشرو برای dApps است. BASE از توکن BASE برای پرداخت هزینه‌های gas، استیکینگ و مشارکت در حاکمیت استفاده خواهد کرد.

پروژه و ارز دیجیتال بیس (BASE)

با پیشروی دنیای بلاکچین، ارزش و اهمیت پروتکل‌های لایه دو به وضوح مشخص شـده است. این راهکارها با نگاهی نوآورانه به مسائل مقیاس‌پذیری شبکه‌های بلاکچین پاسخ می‌دهند و هر روز از استفاده‌شان در حوزه‌های مختلف بلاکچین رونق بیش‌تری می‌گیرد. با توجه به افزایش استفاده از فناوری بلاکچین، انتظار می‌رود که راهکارهای لایه دو نقش مهمی در آینده این فناوری ایفا کنند و با ارائه امکانات و کاربردهای متنوع، به رشد و توسعه شبکه‌های بلاکچینی کمک کنند.